JÄzyki Obce w Szkole - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji

More documents

Recommendations

Info

Języki Obce W Szkole n r 5/2008 l i s t o p a d/g r u d z i e ń gu formalnego, ani uzasadnienia metodycznego, może z wyjątkiem podręczników do nauczania na poziomie początkującym. Co gorsza, często nie są one w pełni semantycznie ekwiwalentne; nierzadko mają wręcz zupełnie inną treść. Oto autentyczne przykłady poleceń wyekscerpowane z popularnych podręczników: Ordne die Titel, Gattungen und Kurzbeschreibungen einander zu. ≠ Połącz ze sobą tytuły, gatunki i krótkie opisy książek. Hör zu und sortiere die Reaktionen. ≠ Posłuchaj i przyporządkuj reakcje. Warum gehen die Personen dorthin? Schreibe es auf. ≠ Napisz zdania ze spójnikiem weil. Was machen die Jugendlichen, wenn. Schreibe es auf. ≠ Napisz, co robią nastolatki w podanych okolicznościach. Was tut den Teilnehmern weh? Schreibe es auf. ≠ Napisz, co dolega uczestnikom obozu narciarskiego. Po lekturze tak sformułowanych tłumaczeń uczeń może dojść do przekonania, że precyzja rozumienia wypowiedzi obcojęzycznej wcale nie jest sprawą ważną. Byłoby to ewidentnym zaprzeczeniem zakładanych celów w nauczaniu języka obcego. Zatem bagatelizowanie tego problemu przez niektórych autorów podręczników musi budzić poważne zastrzeżenia. Mając na uwadze powyższe, trzeba uznać, że istnieje pilna potrzeba weryfikacji utrzymujących się opinii w sprawie metodycznej wartości przekładu w nowoczesnym nauczaniu języków obcych. Brak odpowiedniej dyskusji jest przyczyną następujących niekonsekwencji: ■■ Przytoczona statystyka pokazuje, że liczba ćwiczeń translacyjnych w podręcznikach najnowszej generacji została zredukowana praktycznie do zera. Mimo to uczniowie muszą wykonać zadania maturalne, które mają charakter translacyjny. ■■ Wyeliminowanie tłumaczenia uniemożliwia lub utrudnia praktyczne wykorzystanie przekładu jako efektywnej formy przyswajania i doskonalenia kompetencji językowej. ■■ Programowe wykluczenie tłumaczenia z zakresu kształcenia sprawności językowych jest sprzeczne z potrzebami komunikacyjnymi w życiu codziennym, w którym często występuje konieczność przetłumaczenia jakiejś informacji na język ojczysty lub odwrotnie. Wagę tej umiejętności dostrzeżono w Europejskim systemie opisu kształcenia językowego (2003:24 i 83). Nazwano ją – nieco niefortunnie – działaniami mediacyjnymi, które polegają m.in. na pośredniczeniu, tj. nieformalnym tłumaczeniu między rozmówcami, którzy bezpośrednio nie mogą się porozumieć . Jak informuje F. G. Königs (2000:6), umiejętność działań mediacyjnych (Sprachmittlerfunktion) już wprowadzono do katalogu produktywnych sprawności językowych w niektórych niemieckich programach nauczania. Natomiast w Polsce tej sprawności nie wymienia się nawet w tych programach, które w swoim założeniu bezpośrednio nawiązują do Europejskiego systemu opisu kształcenia językowego 8 . Argumentacja w sprawie stosowania lub niestosowania tłumaczenia na zajęciach z języka obcego Stosowanie technik tłumaczeniowych powoduje zdaniem H. Komorowskiej (2003:117 i n.) wiele negatywnych skutków, do których zalicza: ■■ zwolnienie tempa nauki, ■■ powolny rozwój sprawności rozumienia, ■■ lęk przed obcojęzycznymi tekstami, ■■ zapominanie słownictwa, ■■ nadmierną interferencję języka ojczystego. Główny zarzut polega na tym, że tłumaczenie utrudnia przyswajanie języka obcego bez pośrednictwa języka ojczystego 9 . Podawanie polskich ekwiwalentów obcojęzycznych wyrazów może i powinno uzupełniać inne formy eksplikacji tylko wtedy, kiedy pojawiają się trudności w zrozumieniu. Nadużywanie tłumaczenia świadczy 8 Np. E. D. Machowiak (2003), Program nauczania języka niemieckiego przez autonomizację uczniów, DKS-5002-62/03, Warszawa. 9 Należy jednak pamiętać, że nie dla wszystkich uczących się ten sposób przyswajania języka obcego jest najlepszy. 34
n r 5/2008 l i s t o p a d/g r u d z i e ń Języki Obce W Szkole o braku wprawy oraz pewnym wygodnictwie i już po krótkim czasie obraca się przeciw nauczycielowi, powodując wyżej wymienione skutki. Tak jednoznacznie krytyczne stanowisko, prezentowane w powszechnie znanym w Polsce podręczniku do metodyki nauczania języków obcych, nie pozostaje bez wpływu na stan dyskusji oraz rozstrzygnięcia programowe w naszym kraju. Natomiast w toczącej się na arenie międzynarodowej debacie widoczna jest wyraźna zmiana klimatu. Wysuwane w niej argumenty zebrał F. G. Königs (2000:8) w następującej tabeli 10 : Przeciw Zbyt duży udział języka ojczystego utrudnia produktywne użycie języka obcego oraz hamuje mówienie. Tłumaczenie utrudnia kształcenie innych sprawności. Sprawność tłumaczenia jest zbyt trudna, aby można ją było kształcić w warunkach szkolnych. Tłumaczenie pochłania dużo czasu. Proces translacyjny jest zbyt złożony, aby w wystarczającym stopniu mógł być przedmiotem celowej refleksji na zajęciach z języka obcego. Przekład obcojęzycznego tekstu nakłada się na procesy jego zrozumienia. Wyjaśnianie znaczenia wyrazów za pomocą tłumaczenia nie jest dostatecznie precyzyjne. Tłumaczenie utrudnia nabywanie biegłości w posługiwaniu się językiem obcym. Przekład stawia uczącym się za wysokie wymagania, o ile nie posiadają oni stosownego przygotowania. Jako forma testowania tłumaczenie nie nadaje się do kontroli obcojęzycznej kompetencji, nawet z perspektywy teorii testowania. Za Przekład umożliwia wgląd w różne struktury języka ojczystego i obcego. Dzięki temu umacnia się świadomość językowa uczących się. Tłumaczenie pomaga zwłaszcza tym uczniom, których sposób uczenia się bazuje na świadomym przyswajaniu struktur i regularności językowych. Negatywny transfer może być wyeliminowany przez uświadomienie różnic między językami. Tłumaczenie rozwija zarówno obcojęzyczną, jak i ojczystą kompetencję językową; tym samym przyczynia się do rozwoju kultury języka. Ze względu na swoją złożoność tłumaczenie zapobiega izolacji poszczególnych sprawności językowych. Dzięki niemu można odgrywać w klasie realne sytuacje komunikacyjne. Tłumaczenie jest niezbędnym sposobem wyjaśniania znaczeń wyrazów. Tłumaczenie rozwija sprawność rozumienia. Tłumaczenie nadaje się do kontroli rozumienia tekstów. Tłumaczenie rozwija umiejętność wyrażania subtelnych odcieni znaczeniowych w języku ojczystym i obcym. Tłumaczenie ułatwia zapamiętywanie informacji leksykalnych. Przekład wymusza precyzję językową i zapobiega niestosownym uproszczeniom w zakresie wyboru leksyki i struktur gramatycznych. Tłumaczenie jest inherentnym procesem towarzyszącym przyswajaniu języka obcego. Poza zajęciami lekcyjnymi tłumaczenie jest stałym elementem działania komunikacyjnego w języku obcym. Tłumaczenie pomaga w kształceniu właściwego stosowania słowników dwu- i jednojęzycznych. Już na pierwszy rzut oka widać, że liczba argumentów i ich waga jednoznacznie przemawiają na korzyść szerszego stosowania tłumaczenia w nauczaniu języka obcego. 10 Tłumaczenie tabeli. 35
Page 1 and 2: PL ISSN 0446-7965 CZASOPISMO DLA NA
Page 3 and 4: Nr 5/2008 • listopad/grudzień Ro
Page 5 and 6: n r 5/2008 l i s t o p a d/g r u d
Page 35: n r 5/2008 l i s t o p a d/g r u d
Page 87 and 88:
n r 5/2008 l i s t o p a d/g r u d
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191 and 192:
Page 193 and 194:
Page 195 and 196:
Page 197 and 198:
Page 199 and 200:
Page 201 and 202:
Page 203 and 204:
Page 205 and 206:
Page 207:
skie, według których chcielibyśm
show all

JÄzyki Obce w Szkole - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

JÄzyki Obce w Szkole - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji