JÄzyki Obce w Szkole - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji

More documents

Recommendations

Info

Języki Obce W Szkole n r 5/2008 l i s t o p a d/g r u d z i e ń myślenia, a pytania zawierają gotową odpowiedź (Nowak 2007:144). Tekst – bodziec i tekst – reakcja, czyli co zrozumiałem, to napisałem W artykule Tekst cudzy – tekst własny autorka, wnikliwie analizując problem odpowiadania tekstowi, podaje ciekawe rozwiązania i propozycje. Jej zdaniem, aby inicjacja stała się inspiracją, nauczyciel powinien zwrócić uwagę na to, że celem jego zabiegów na zajęciach jest spowodowanie, by najpierw powstała więź między tekstem – bodźcem (w tym wypadku tekstem literackim) a tekstem – reakcją ucznia, którym może być notatka, streszczenie, opowiadanie itp. Taka reakcja jest dowodem na to, że uczeń zrozumiał i daje odpowiedź. Związek między tekstem – bodźcem a tekstem – reakcją może być wyrażony na kilka sposobów. Badaczka wylicza osiem wariantów wzajemnych relacji (Kowalikowa 2004:17): ■■ odtwarzanie treści – może być całościowe lub wybiórcze ograniczone do kilku wątków, motywów, dialogu, ■■ odtwarzanie struktury tekstu lub jego fragmentu, ■■ naśladowanie formy całej wypowiedzi, ■■ przejmowanie cech stylistycznych, ■■ rozwijanie, kontynuowanie niektórych wątków (np. Jak skończyła się historia jednej z postaci?), ■■ transformacja treściowa lub formalna wzorca (tworzenie wersji alternatywnych), ■■ parodia i pastisz oryginału – bodźca, ■■ odwoływanie się do tekstu wzorca w postaci motta, cytatów itp. Podczas tak rozumianej pracy z tekstem nauczyciel może osiągnąć znakomite efekty edukacyjne. Według J. Kowalikowej (2004:18-19) są nimi: ■■ nabywanie określonej wiedzy i kultury literackiej, ■■ doskonalenie sprawności językowych oraz kompetencji komunikacyjnej, ■■ twórcza samorealizacja, ■■ rozwój zainteresowań i potrzeb czytelniczych, ■■ wzmacnianie wiary we własne możliwości. Kształcenie świadomości komunikacyjnej uczniów podczas czytania Jak pisze J. Kowalikowa, nauczyciele mają możliwość kształcić świadomość komunikacyjną podczas zajęć skonstruowanych tak, by czytanie tekstu było podporządkowane najpierw jego zrozumieniu, a następnie daniu mu odpowiedzi. Wtedy kształcimy nie tylko świadomość komunikacyjną, ale także leksykalną oraz rozwijamy zasób form gramatycznych. Na zachowania językowe patrzymy przez pryzmat odbierania i nadawania informacji, tak sterujemy pracą uczniów, by zapytali siebie, „po co i dlaczego piszę, jaki to ma mieć kształt” (Kowalikowa 2004:24). Uwagi badaczki wpisują się w nowoczesny model podejścia do czytania, w którym kształcimy kompetencję komunikacyjną (a wraz z nią świadomość komunikacyjną), kompetencję językową, leksykalną i kulturową. R. Carter oraz M. McCarthy zwracają uwagę, że świadomość językowa otwiera drzwi kompetencji literackiej. Przecież aby zrozumieć i zinterpretować tekst, student musi wejść z nim w interakcję, a do tego jest mu bezwzględnie potrzebna świadomość językowa. To powoduje, że musi stać się bardziej świadomy tekstu i możliwości języka, jakim tekst operuje (Carter, McCarthy 1995:315). Z kolei o zależnościach, które istnieją między kompetencją komunikacyjną a kompetencją literacką, pisze J. Spiro. Kompetencja literacka zależy jej zdaniem od kompetencji językowej. Badaczka dostrzega zbieżność między kompetencją literacką a kompetencją komunikacyjną. Tak bowiem jak w kompetencji komunikacyjnej uczący się jest w stanie dokonać generalizacji i stworzyć unikatową, natychmiastową odpowiedź, wykorzystując wyuczone wcześniej wzory, tak kompetentny czytelnik doceni znany tekst i będzie umiał przenieść uogólnienia z jednego kontekstu i tekstu na inne, nieznane. Zatem kompetentny czytelnik to taki, który potrafi działać zgodnie z oczekiwaniami tekstu i jednocześnie nie boi się przełamywać schematów, odgadując intencje autora (Spiro 1991:32-33). Podobnie, reagując własnym tekstem na tekst cudzy na zajęciach, działa uczeń podczas czytania, o którym pisze J. Kowalikowa. 60
n r 5/2008 l i s t o p a d/g r u d z i e ń Języki Obce W Szkole Uwagi praktyczne Tekst literacki okazuje się atrakcyjnym narzędziem kształcenia sprawności – czytania, pisania, mówienia, słuchania, rozwijania słownictwa oraz utrwalania poznanych form gramatycznych. Poniżej przedstawiam efekty działań dydaktycznych „wyzwalania wyobraźni”. Co widziałeś przez okno kawiarni? Zajęcia kształcące sprawność słuchania i pisania zainspirowane piosenką Cafe Sułtan G. Turnaua do tekstu J. Przybory By kształcić umiejętność opisu na poziomie zaawansowanym C1, należy znaleźć odpowiedni bodziec, który tak zainspiruje studentów, by zechcieli uwolnić wyobraźnię. Fotografie krajobrazów lub wnętrz są sztampowe i nudne. Dobrym pomysłem okazała się piosenka Cafe Sułtan z tekstem Jeremiego Przybory i muzyką Jerzego Wasowskiego w nowoczesnej aranżacji G. Turnaua. Studenci, zanim przeszli do praktycznych ćwiczeń w pisaniu, przeczytali uwagi teoretyczne na temat dobrze skonstruowanego opisu opracowane na potrzeby zajęć na podstawie książki Jak pisać? M. Kuziaka i S. Rzepczyńskiego. Zapoznali się z uwagami autorów o tym, że możemy stosować opis szczegółowy – inwentaryzacyjny oraz poetycki – oddający wrażenie opisywanego miejsca lub krajobrazu (Kuziak, Rzepczyński 2002:16-17). Następnie rozwiązywali ćwiczenia kształcące sprawność słuchania ze zrozumieniem (łączenie wyrażeń z dwóch kolumn – kształcące wrażliwość na poetyckość tekstu, parafrazowanie, dopasowywanie definicji do podanych zwrotów – rozwijanie słownictwa). Wykorzystane ćwiczenia były niezbędne, by tekst został w pełni zrozumiany. Gdy grupa czuła się pewnie, dostała polecenie: Proszę sobie wyobrazić, że idzie Pani/Pan w zimowy wieczór jedną z ulic mroźnego miasta i nagle spotyka w uroczym zaułku małą kawiarenkę Sułtan. Blask z wnętrza lokalu robi na Pani/Panu takie wrażenie, że spontanicznie przytula nos do oszronionej szyby, żeby zobaczyć, jak jest w środku. Proszę opisać, co Pani/Pan widzi. Efekty pracy okazały się zdumiewające, niektórzy ujawnili ukryty literacki talent, a wszyscy zainteresowali się Kabaretem Starszych Panów do tego stopnia, że w niedługim czasie zupełnie inny tekst z jego programu stał się inspiracją do nowych tekstów o tekście. Przedstawiam wybrane prace studentów. „Zimno mi. Podobno jest mróz – okna kawiarni zaparowały. Ręką przecieram szkło i patrzę przez okno. W środku jest czarująca atmosfera – widać ciastka, szklanki piwa i pełne popielniczki. Dym jest jak gęsta mgła. Filiżanki gorącej czekolady wpadły mi w oczy. Teraz pragnę czegoś słodkiego i gorącego, najlepiej z bitą śmietaną. Ciasto lub czekolada? Wewnątrz jest przytulnie mimo dymu, słychać dobrą muzykę i prawie czuję zapach ciast, czekolady i kawy. Dużo ludzi. Wszyscy siedzą przy stolikach, na ławkach albo na krzesłach. Wszystko jest drewniane i wygląda tak ciepło! Wchodzę? Tak, wchodzę! Ale nie, jeszcze przez chwilkę chcę popatrzeć, żeby czuć więcej satysfakcji, gdy na stole będę miał już swoją czekoladę na gorąco. Nie mogę wytrzymać, wchodzę!” (Marco Cifoletti, Włochy) „Spacerując w mroźny wieczór przy księżycu po Saskiej Kępie, zatrzymałam się przy kawiarence Sułtan. Chuchnęłam na szybę i przetarłam ją rękawiczką, żeby móc zajrzeć do środka. Mimo że okno było zamknięte, doleciała do mnie spokojna muzyka. Czułam zapach dobrej kawy i świeżo upieczonych ciastek. Ściany kawiarni były pomalowane na brzoskwiniowo-różowy kolor i wisiały na nich stare zdjęcia, pokazujące dawną twarz Warszawy. Przy stole pod oknem siedziała zakochana para. Już nie najmłodszy, ale bardzo sympatyczny pan zapewne przyniósł żółtą różę i dał ją swojej elegancko ubranej przyjaciółce. Róża teraz leżała na środku drewnianego stołu pomiędzy porcelanowymi talerzykami z jeszcze niedojedzonymi szarlotkami i niebieskimi filiżankami z gorącą kawą. Wnętrze oświetlały tylko świece, a romantyczną atmosferę stwarzał grający na fortepianie młody artysta.” (Kamila Ondicová, Słowacja) „Za zaparowanymi oknami Sułtana znalazłam kameralną scenę. Z zewnątrz słychać było tylko stukające szklanki. Te dźwięki razem ze śmiechami i rozmową napełniały kawiarenkę życiem. Wewnątrz lokal był oświetlony tylko świeczkami, które pokazywały uśmiechnięte, a niektóre poważne twarze. Przy jednym stoliku siedziała para, a na stoliku stała piękna, żółta róża. Ta jedna róża zmieniła atmosferę całej kawiarenki – stała się romantyczna. Gdy wysoki kelner podszedł do pary, uśmiechnął się na widok róży.” (Katarzyna Zerebiec, USA) 61
Page 1 and 2:
PL ISSN 0446-7965 CZASOPISMO DLA NA
Page 3 and 4:
Nr 5/2008 • listopad/grudzień Ro
Page 5 and 6:
n r 5/2008 l i s t o p a d/g r u d
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12: n r 5/2008 l i s t o p a d/g r u d
Page 61: n r 5/2008 l i s t o p a d/g r u d
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191 and 192:
Page 193 and 194:
Page 195 and 196:
Page 197 and 198:
Page 199 and 200:
Page 201 and 202:
Page 203 and 204:
Page 205 and 206:
Page 207:
skie, według których chcielibyśm
show all

JÄzyki Obce w Szkole - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

JÄzyki Obce w Szkole - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji