JÄzyki Obce w Szkole - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji
JÄzyki Obce w Szkole - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji
JÄzyki Obce w Szkole - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Języki <strong>Obce</strong> W <strong>Szkole</strong> n r 5/2008 l i s t o p a d/g r u d z i e ń<br />
ści podejścia do problematyki przekładu ustnego,<br />
złożoności jego procesu oraz różnorodności badań<br />
prowadzonych nad tym rodzajem przekładu”. Książka<br />
została podzielona na trzy części. W pierwszej<br />
M. Tryuk szkicuje rys historyczny dotyczący rozwoju<br />
przekładu ustnego. Opisuje tu rolę tłumaczenia<br />
ustnego od czasów starożytnych, poprzez<br />
wczesne chrześcijaństwo, okres podbojów kolonialnych<br />
do XX wieku, na który przypada rozkwit<br />
tłumaczenia ustnego. Dotyczy to zarówno tłumaczenia<br />
konsekutywnego, jak i symultanicznego.<br />
Niewątpliwy wpływ na rozwój przekładu ustnego<br />
miały – zdaniem autorki – wydarzenia historyczne<br />
w skali międzynarodowej, jak np. proces<br />
norymberski, powstanie ONZ oraz instytucji europejskich.<br />
M. Tryuk nie zapomina także o omówieniu<br />
rozwoju przekładu konferencyjnego w Polsce<br />
oraz wydarzeń historycznych, które przyczyniły<br />
się do zastosowania technik tłumaczenia symultanicznego<br />
również w naszym kraju.<br />
W drugiej części autorka omawia podstawy<br />
teoretyczne, kierunki badań, problemy badawcze<br />
i kształcenie w zakresie przekładu konferencyjnego.<br />
Ten rozdział jest poświęcony zagadnieniom<br />
teoretycznym. Wychodząc od różnic między przekładem<br />
ustnym a pisemnym, M. Tryuk wylicza za<br />
naukowcami niemieckimi, francuskimi i radzieckimi<br />
parametry przekładu ustnego. Są nimi: rodzaj<br />
medium, miejsce oraz sposób tłumaczenia, typ<br />
dyskursu, uczestnicy spotkania z tłumaczem oraz<br />
jego przygotowanie zawodowe. Przekład ustny<br />
jest rozumiany jako proces i produkt. W badaniach<br />
nad nim dominują – według M. Tryuk – cztery<br />
podejścia: językowe, interakcyjne, kulturowe i kognitywne.<br />
W ślad za tym rozróżnieniem autorka<br />
książki przedstawia obszernie definicje i omawia<br />
problemy przekładu ustnego, wykorzystując badania<br />
interdyscyplinarne (osiągnięcia naukowe<br />
psycholingwistów, neurolingwistów, lingwistów<br />
i socjologów). Wśród poruszanych zagadnień nie<br />
zabrakło ujęcia przekładu w kontekście transferu<br />
werbalnego, (re)konstrukcji znaczenia w języku<br />
docelowym, przetwarzania informacji, produkcji<br />
tekstu (dyskursu) i mediacji. W rozważaniach<br />
teoretycznych omówiono również liczne modele<br />
przekładu ustnego, np. interakcyjne, kognitywne,<br />
społeczno-zawodowe. W ramach opisu przekładu<br />
ustnego jako procesu M. Tryuk definiuje takie zjawiska,<br />
jak podzielność uwagi, pauzy, synchronizację,<br />
segmentację tekstu docelowego, wyróżnienie<br />
jednostek tłumaczenia. Ponadto bardzo obszernie<br />
omawia problem dwujęzyczności, symultaniczności<br />
słuchania i mówienia, a także rozumienia w języku<br />
ojczystym i obcym oraz przetwarzania informacji.<br />
Zwraca także uwagę na ogromną rolę pamięci<br />
w tłumaczeniu ustnym. Dobrym pomysłem jest<br />
omówienie w tej części technik i strategii stosowanych<br />
w przekładzie ustnym, a przy tym zwrócenie<br />
szczególnej uwagi na strategię antycypacji<br />
i kondensacji. Część druga książki charakteryzuje<br />
się nie tylko walorami poznawczymi, ale również<br />
obecnością pewnych implikacji dydaktycznych<br />
dotyczących sposobów kształcenia adeptów zawodu<br />
tłumacza konferencyjnego.<br />
Natomiast w części trzeciej M. Tryuk zajmuje<br />
się praktycznymi aspektami przekładu ustnego,<br />
a także perspektywami rozwoju tłumaczenia<br />
konferencyjnego. Rozważania w tej części autorka<br />
książki rozpoczyna od przedstawienia norm w tłumaczeniu<br />
konferencyjnym, np. norm oczekiwań<br />
odbiorców przekładu, norm zawodowych, sytuacyjnych,<br />
pragmatycznych i innych. Normy wiążą<br />
się niewątpliwie z etyką wykonywania zawodu<br />
tłumacza konferencyjnego. W tej części M. Tryuk<br />
wymienia zagraniczne i polskie organizacje skupiające<br />
tłumaczy konferencyjnych (Międzynarodowe<br />
Stowarzyszenie Tłumaczy Konferencyjnych<br />
AIIC, Stowarzyszenie Tłumaczy Polskich), których<br />
naczelnym zadaniem jest dbanie o godziwe warunki<br />
pracy oraz zachowanie zasad deontologicznych<br />
regulujących wykonywanie zawodu tłumacza<br />
konferencyjnego.<br />
Według autorki należy mówić o czterech etapach<br />
profesjonalizacji tłumaczenia konferencyjnego.<br />
Pierwszy polega na analizie sytuacji na tłumaczeniowym<br />
rynku pracy. Podczas drugiego etapu<br />
powstają ośrodki edukacyjne i są zakładane stowarzyszenia<br />
zawodowe, co jest wyrazem konsolidacji<br />
reprezentantów tego zawodu. Trzeci etap zakłada<br />
zdefiniowanie wymagań i norm, a także certyfikację<br />
tłumacza, a następnie jego akredytację. Wreszcie<br />
czwarty etap przewiduje przyjęcie odpowiednich<br />
ustaw i aktów wykonawczych uznających zawód<br />
tłumacza konferencyjnego i gwarantujących prawną<br />
ochronę tytułu zawodowego. Część trzecią zamykają<br />
rozważania autorki na temat podstawowych<br />
198
Change language