JÄzyki Obce w Szkole - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji
JÄzyki Obce w Szkole - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji
JÄzyki Obce w Szkole - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
n r 5/2008 l i s t o p a d/g r u d z i e ń Języki <strong>Obce</strong> W <strong>Szkole</strong><br />
wszystkie rzeczowniki piszemy Wielką Literą” 3 lub<br />
„Wszystkie rzeczowniki pisane są zawsze dużą literą<br />
i zazwyczaj poprzedzone rodzajnikiem określonym<br />
(der, die, das) lub nieokreślonym (ein, eine, ein), które<br />
odmieniają się przez liczby, rodzaje i 4 przypadki.<br />
Sam rzeczownik przyjmuje w odmianie końcówki tylko<br />
w niektórych przypadkach” 4 , jak i „Podstawowa<br />
zasada związana z rzeczownikiem w języku niemieckim<br />
dotyczy jego pisowni. Otóż, rzeczowniki w języku<br />
niemieckim piszemy ZAWSZE DUŻĄ LITERĄ” 5 bądź<br />
„Rzeczownik to część mowy, która oznacza osobę,<br />
przedmiot lub pojęcie. Odmienia się przez rodzaje,<br />
liczby i przypadki. Rzeczowniki w języku niemieckim<br />
należy pisać wielką literą!” 6 czy „Rzeczowniki piszemy<br />
zawsze dużą literą. Jest to część mowy, która posiada<br />
rodzaj, liczbę i przypadek” 7 .<br />
Częścią wspólną wszystkich powyższych stwierdzeń<br />
jest zwracanie uwagi na fakt rozpoczynania<br />
się rzeczowników dużą literą niezależnie od położenia<br />
w zdaniu oraz na posiadanie rodzajników,<br />
jak i na związaną z tymi rodzajnikami możliwość<br />
posiadania czterech form fleksyjnych w liczbie<br />
pojedynczej i mnogiej. Rzeczownik odróżnia od<br />
innych części mowy możliwość identyfikowania<br />
osób, przedmiotów, stanów i pojęć. Tę unikatową<br />
właściwość uzyskają inne części mowy po procesie<br />
nominalizacji, kiedy staną się przykładowo<br />
rzeczownikami odczasownikowymi lub odprzymiotnikowymi,<br />
pisanymi w języku niemieckim<br />
dużą literą. Rozważaniom o sposobach nauczania<br />
dzieci niemieckich od pierwszych dni szkoły<br />
odróżniania i pisowni w zdaniu rzeczowników<br />
i rzeczowników pochodzących od innych części<br />
mowy jest poświęcony ten przyczynek.<br />
O metodologii metody Christy<br />
Röber<br />
Christa Röber, profesor niemieckiej Akademii<br />
Pedagogicznej z Freiburga Bryzgowijskiego, jest<br />
prekursorką i zwolenniczką rewolucyjnego prądu<br />
w dydaktyce języka niemieckiego jako ojczystego,<br />
poddającego w wątpliwość utarte w świecie naukowym<br />
stwierdzenie, że „ortografia w mniejszym<br />
czy większym stopniu udanie odzwierciedla język<br />
mówiony” (Röber 1999:9). Propozycja C. Röber<br />
dotycząca pisowni rzeczowników, ciesząca się dydaktycznym<br />
sukcesem w Niemczech, zasługuje na<br />
bliższe przedstawienie także polskim nauczycielom<br />
germanistom próbującym swych pierwszych<br />
kroków w nauczaniu dzieci w klasach I-III.<br />
Na pytanie „Z jakiego powodu w języku niemieckim<br />
rzeczowniki pisze się początkową dużą literą”<br />
trzeba odpowiedzieć nie z perspektywy piszącego,<br />
ale czytelnika odbiorcy. To właśnie troska<br />
o czytelnika i o percepcję czytanych treści powoduje<br />
inicjowanie zdania dużą literą i wyróżnianie<br />
rzeczowników w zdaniu, powiada Christa Röber.<br />
Skutkiem orientacji na czytelnika jest także dydaktyczna<br />
zmiana jakości pojmowania składników<br />
budulcowych tekstu – nie mówimy więcej<br />
o istnieniu wyizolowanych jednostek, lecz traktujemy<br />
je holistycznie przez pryzmat nadrzędnych<br />
związków między częściami mowy powstających<br />
w szeregu słów. Christa Röber jest zdania, że powyższa<br />
zmiana perspektywy umożliwia odkrycie<br />
przez czytelnika ukrytych dotąd systemów organizacji<br />
zdania, które, łącząc się ściśle z pojęciem<br />
„części mowy”, znacznie przyspieszają proces<br />
nauki ortografii języka niemieckiego jako ojczystego<br />
i optymalizują go w dydaktyce języka niemieckiego<br />
jako drugiego (Röber 1999:10). Pytanie<br />
o sens wyróżniania rzeczowników w tekście<br />
trzeba zatem postawić na tle kontrpytania: „Jakie<br />
części mowy piszemy małą literą?”.<br />
Niemieccy drugoklasiści wiedzą doskonale,<br />
że rzeczowniki pisze się dużą literą, bo można<br />
przed nimi postawić rodzajnik, a pozostałe części<br />
mowy są pisane małą literą. Fakt, że czasowniki<br />
oraz przymiotniki były pisane przez nich dużą literą,<br />
wskazuje na niedostateczną aktywację i wykorzystanie<br />
znanych reguł bądź na niepewność<br />
i niewiarę w moc poznanych reguł wykorzystywanych<br />
podczas czytania kontrolnego. Stawianie<br />
3<br />
http://niemiecki.nauka.pl/index.php/id=index/dept=53/cath=225/news=575/view=1.<br />
4<br />
http://www.linguaporta.de/pl/wissenswert_de.htm.<br />
5<br />
http://adamstepien.bloog.pl/id,2053371,index.html?ticaid=65b7a.<br />
6<br />
http://e-deutsch.pl/rzeczownik-das-substantiv-r33.htm.<br />
7<br />
http://jezyki.memento.pl/jezyk_niemiecki-kat-2.html.<br />
49