JÄzyki Obce w Szkole - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji

More documents

Recommendations

Info

Języki Obce W Szkole n r 5/2008 l i s t o p a d/g r u d z i e ń aktywnie uczestniczył, zadając pytania dotyczące wydarzenia. Po 10 minutach proszę pary o zaprezentowanie scenek. ■■ Rozdaję uczniom kopię komiksu, omawiamy zachowanie przedstawionych tam osób, wyjaśniamy znaczenie tytułu (Irresponsible remarks). ■■ Piszę na tablicy słowo Racism i proszę uczniów o podanie możliwych przejawów ra siz mu – nie tylko na podstawie tekstów i komiksu, ale też własnych doświadczeń. ■■ Zapisuję na tablicy propozycje uczniów (np. „racist jokes, irresponsible remarks, bad treatment, teasing, bullying, beating, activity of racist organizations, persecution”). ■■ Kończąc lekcję, pytam uczniów, czy spotkali się z jakimiś hasłami, inicjatywami lub organiza- cjami, których zadaniem jest przeciwdziałanie rasizmowi. Jeżeli uczniowie nie potrafią odpowiedzieć na to pytanie, proszę, aby jako zadanie domowe postarali się wyszukać w Internecie informacje na ten temat. Lekcje dotyczące stereotypów i rasizmu są znakomitą okazją do ćwiczenia różnych umiejętności językowych – mówienia, pisania, rozumienia ze słuchu. Ponadto są sposobnością do żywej dyskusji na lekcji języka. Jest to tym cenniejsze, że wiemy, jak trudno czasami nauczycielom zachęcić uczniów do rozmowy w języku obcym. Poza korzyściami językowymi obydwa scenariusze, odwołując się do sytuacji życia codziennego pozwalają uczniom na refleksję dotyczącą ich stosunku do inności, stereotypów i uprzedzeń. (luty 2008) Karolina Ekes 1 Warszawa O starości na łacinie Przed naszymi uczniami roztaczają się trudy wkraczania w dorosłość. Zadają oni mniej lub bardziej zakamuflowane pytania, czy młodość nie jest najpiękniejszym okresem, po którym można się spodziewać tylko zgorzknienia. Czy dorosły może być szczęśliwy? Jeżeli tak, to dlaczego starsi często zrzędzą, sprzeciwiają się temu, co nowe i szalone, albo narażają się na śmieszność, udając młodych. Czy senior może patrzeć na młodego, życzliwie mrużyć oko i twierdzić, że nie chciałby jeszcze raz być na jego miejscu? Czy za niechęcią do starszych nie kryje się sprzeciw wobec konieczności pożegnania się z beztroską i chęć ucieczki przed czasem, w którym trzeba, służące dzieciom do zabawy, nuces relinquere (Persjusz, Satyry 1,10)? Tym i innym problemom skutecznie pomogą zaradzić starożytni. Patos rozterek egzystencjalnych rozproszy skupienie się na gramatyce. Przytoczone przez Lukiana (Saturnalia 9) przysłowie o greckim pochodzeniu Bis pueri senes stwarza okazję do poszukiwania cech wspólnych starości i młodości. Są tacy, którzy uważają, że obie grupy wiekowe łączy przekonanie, że wszystko im wolno: pierwszym, bo są młodzi, a drugim, bo są starzy (wynika z tego, że tylko my, w wieku średnim, jesteśmy poważni). U poetów można jednak znaleźć topos zgrzybiałego starca, którego z młodym łączy wzajemna niechęć. Katullus, zachęcając Lesbię do słynnego mnożenia pocałunków, deklaruje lekceważenie starców, którzy krzywym okiem patrzą na miłość: „Vivamus, mea Lesbia, atque amemus, rumoresque senum severiorum omnes unius aestimemus assis!” Podobnie antytetyczne ujęcie mamy u Owidiusza w Metamorfozach (Ov., Metam. 9.551): „Iura senes norint, et quid liceatque nefasque fasque sit, inquirant, legumque examina servent. conveniens Venus est annis temeraria nostris. 1 Autorka jest nauczycielką języka łacińskiego. 136
n r 5/2008 l i s t o p a d/g r u d z i e ń Języki Obce W Szkole quid liceat, nescimus adhuc, et cuncta licere credimus, et sequimur magnorum exempla deorum.” Nie bez znaczenia jednak jest to, że słowa spisane przez Owidiusza wypowiedziała Byblida, kazirodczo zakochana w rodzonym bracie. Senectus również jako przeciwieństwo młodości, która jest iucunda, określa epitet molesta w powszechnie znanym hymnie: „Gaudeamus igitur iuvenes dum sumus post iucundam iventutem post molestam senectutem nos habebit humus.” U starszych ludzi obserwuje się zmiany w powierzchowności, sprawności fizycznej oraz przytępienie zmysłów od około 65. roku życia. Pojawiają się problemy z pamięcią – raczej krótkotrwałą, niekoniecznie długotrwałą. Starość jednak, np. według św. Hieronima, może się też wiązać z pozytywnymi skutkami. Przekonując młodszego o 7 lat św. Augustyna o bystrzejszej lotności umysłu starszego człowieka, daje on takie porównanie: „Bos lassus fortius figit pedem” (Listy, 102,2). Starość wiąże się ze spadkiem sprawności fizycznej, lecz inne aspekty kondycji ludzkiej mogą się z wiekiem poprawić. Gromadzenie doświadczeń może zaowocować mądrością. Przejdźmy do tekstu głównego, do fragmentów z De senectute Cycerona. Wykazanie się znajomością treści przetłumaczonego dialogu zapowiadam wcześniej jako jedną z okazji do otrzymania oceny celującej, nie brak więc na lekcji chętnych do przedstawienia klasie głównych myśli dzieła i zgodnego z treścią rozwinięcia poniższych fragmentów 2 : II 4 „Quam [senectutem] ut adipiscantur omnes optant, eandem accusant adeptam; tanta est stultitiae inconstantia atque perversitas.” II 5 „...naturam optimam ducem tamquam deum sequimur eique paremus; a qua non veri simile est, cum ceterae partes aetatis bene descriptae sint, extremum actum tamquam ab inerti poeta esse neglectum. Sed tamen necesse fuit esse aliquid extremum et, tamquam in arborum bacis terraeque fructibus maturitate tempestiva quasi vietum et caducum, quod ferundum est molliter sapienti.” V 15 „Etenim, cum complector animo, quattuor reperio causas, cur senectus misera videatur: unam, quod avocet a rebus gerendis; alteram, quod corpus faciat infirmius; tertiam, quod privet fere omnibus voluptatibus; quartam, quod haud procul absit a morte.” VIII 26 „Sed videtis, ut senectus non modo languida atque iners non sit, verum etiam sit operosa et semper agens aliquid et moliens, tale scilicet quale cuiusque studium in superiore vita fuit.” X 33 „Cursus est certus aetatis et una via naturae, eaque simplex, suaque cuique parti aetatis tempestivitas est data, ut et infirmitas puerorum, et ferocitas iuvenum et gravitas iam constantis aetatis et senectutis maturitas naturale quiddam habeat, quod suo tempore percipi debeat.” XVIII 65 „At sunt morosi et anxii et iracundi et difficiles senes. Si quaerimus, etiam avari; sed haec morum vitia sunt, non senectutis.” Warto przy okazji zauważyć, że czasem spotykana u seniorów podejrzliwość, zniecierpliwienie i nerwowość bywają spowodowane dość powszechnym ubytkiem słuchu, z którym można sobie poradzić za pomocą aparatów. XXIII 85 „Quod si in hoc erro, qui animos hominum inmortalis esse credam, libenter erro; nec mihi hunc errorem, quo delector, dum vivo, extorqueri volo.” Kolejnym elementem lekcji niech będzie próba wykorzystania zdobytych informacji w praktyce. Metodą burzy mózgów uczniowie przygotowują pytania, które zadadzą swym babciom, dziadkom lub zaawansowanym wiekiem sąsiadom, przygotowując w ramach pracy domowej wywiad lub klasyczny dialog. Gdy prowadziłam taką lekcję, zauważyłam, że większość uczniów podchodzi do sprawy z wielką delikatnością. Pytają się nawzajem, czy w ogóle można ze starszymi rozmawiać o starości, boją się sprawić przykrość swym rozmówcom, niektórym zdaje się nawet, że to niegrzecznie przy seniorach wypowiadać słowo starość. Większość pytań była zainspirowana dopiero co przetłumaczonymi tekstami, inne stanowiły owoc młodzieńczej wrażliwości i fantazji. Przejawów ageizmu (uprzedzenia dla osób starszych) nie zaobserwowałam wśród 2 http://www.thelatinlibrary.com/cicero/senectute.shtml. 137
Page 1 and 2:
PL ISSN 0446-7965 CZASOPISMO DLA NA
Page 3 and 4:
Nr 5/2008 • listopad/grudzień Ro
Page 5 and 6:
n r 5/2008 l i s t o p a d/g r u d
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88: n r 5/2008 l i s t o p a d/g r u d
Page 137: n r 5/2008 l i s t o p a d/g r u d
Page 189 and 190:
Page 191 and 192:
Page 193 and 194:
Page 195 and 196:
Page 197 and 198:
Page 199 and 200:
Page 201 and 202:
Page 203 and 204:
Page 205 and 206:
Page 207:
skie, według których chcielibyśm
show all

JÄzyki Obce w Szkole - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

JÄzyki Obce w Szkole - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji