Zbornik radova Koridor 10 - Kirilo Savić

ZNAČAJ KORIDORA 10 ZA RAZVOJ SRBIJE
Prof. dr Borislav Stojkov, mr Đorđe Milić 1
Srbija ima povoljan saobraćajno – geografski položaj koji ne koristi u
dovoljnoj meri. Ovaj položaj je istovremeno i osetljiv imajući u vidu složena geostrateška i
geopolitička dešavanja. Od drevnih vremena, pa do današnjih dana, teritoriju Srbije presecaju
koridori (antički Via militaris do današnjih koridora 10 i 7). Preko teritorije Srbije ostvaruje se
najkraća kopnena veza između Evrope i Azije, odnosno Bliskog istoka. Na kontaktu velikih
evropskih regiona i raskrsnici puteva prema Centralnoj Evropi - Podunavlju, Mediteranu -
Južnom Jadranu i Alpima, jedan od najvažnijih budućih zadataka Srbije je unapređeno
saobraćajno povezivanje sa zapadnom, centralnom i jugoistočnom Evropom, kao i sa Bliskim
istokom. Ovaj zadatak dobija poseban značaj i prioritet za realizaciju imajući u vidu novi
geostrateški položaj Srbije koji je potpuno promenjen u poslednjih dvadeset godina i koji će
se u budućnosti zasnivati na povezivanju i integracijama. Ovo je potvrdio i novi Prostorni
plan Republike Srbije.
KORIDORI I NJIHOV ZNAČAJ ZA EVROPU I SRBIJU
U budućem razvoju, infrastruktura ima ključni značaj kao osnovni instrument
povezivanja i integracija. Savremeni infrastrukturni koridori za zemlje istočne Evrope
definisani su na panevropskim konferencijama o saobraćaju 1994. na Kritu i 1997. godine u
Helsinkiju, kada je posle okončanja ratnih sukoba na teritoriji bivše Jugoslavije, dodat koridor
10. Od deset panevropskih infrastrukturnih koridora 2 , dva prolaze kroz Srbiju - Koridor 7 i
Koridor 10. Panevropski koridor 7 (reka Dunav) je jedini plovni put od deset panevropskih
koridora. i predstavlja izuzetan potencijal za Republiku Srbiju. Panevropski koridor 10
obuhvata železničku i putnu mrežu, duž koga se planira i izgradnja gasovodne infrastrukture,
mreže optičkih kablova, kao i pratećih sadržaja autoputa. Koridor 10 je najvažniji faktor
integracije Republike Srbije u evropsko okruženje i predstavlja jednu od razvojnih šansi za
njenu privredu. Koridor u svom osnovnom pravcu od Salcburga do Soluna povezuje osam, a
uključujući i krake - još šest država. Od ukupne dužine putne saobraćajnice koja iznosi 2.360
km, kroz Republiku Srbiju prolazi 874 km (37% koridora).
Vredi se podsetiti osnovnih premisa utvrđenih deklaracijom na Kritu 1994.
godine 3 :
- dugoročna prospekcija razvoja infrastrukture svih zemalja Evrope;
- srednjoročni prioriteti od zajedničkog interesa, do 2010. godine, koji su obuhvatili i
završetak Koridora 10;
- kratkoročni zajednički interesi (1994 – 1999) kada je trebalo da budu definisani prioritetni
projekti na koridorima za srednjoročni period;
Pored ideje povezivanja svih evropskih zemalja mrežom koridora, premisa je
bila i njihova ekonomska opravdanost i ostvarivost finansiranja. Nakon ratova u bivšoj
Jugoslaviji Koridor 10 je bio među prioritetima koji, na žalost, do danas nisu ostvareni i pored
podrške Evropske unije.
Pored tranzitnog saobraćajnog položaja na koridorima 7 i 10, koji su
nedovoljno korišćeni, Srbija bi dovršetkom Koridora 10 mogla dobiti značajniju ulogu u
1 Republička agencija za prostorno planiranje, Kralja Milutina 10a, Beograd, http://www.rapp.gov.rs
2 U Srbiji se pravac E – 763 od Beograda do Južnog Jadrana pogrešno naziva Koridor 11
3 The Pan-European Corridors and Network: Viewpoint of UIC East – West Task Force
10