Zbornik radova Koridor 10 - Kirilo Savić

energetskom sektoru. Glavni zadatak u tom smislu je redefinisanje statusa tranzitnog
energetskog položaja, između država bogatih prirodnim energetskim resursima (prirodni gas i
nafta) i zemalja potrošača. To omogućava da se izgradnjom energetskih infrastrukturnih
sistema obezbedi brži oporavak nacionalne ekonomije, kao i da se prenosom, distribucijom i
upotrebom prirodnog gasa povisi tehnološki nivo privrede i time smanje negativni uticaji na
životnu sredinu. U funkcionalnom smislu, infrastrukturni koridori predstavljaju područja
posebne namene i planiraju se na integralnim osnovama, uključujući saobraćajnu,
telekomunikacionu, energetsku i vodoprivrednu infrastrukturu. U prostornom smislu, koridori
su podeljeni po deonicama, tako da povezuju gradove i mesta ukrštanja - ''čvorišta'', koji
imaju funkcije polova razvoja, različitog ranga i hijerarhije. Povezujući gradove, koridori
definišu pravce razvoja, odnosno ''osovine i pojaseve razvoja''. Ovako definisana koncepcija
prostornog razvoja definiše svojevrsni ''tehnički skelet'', usmeravajući pravce razvoja uz
istovremeno jačanje pobočnih intraregionalnih veza. Pored jačanja saobraćajnih i energetskih
veza, kao primarnog faktora budućeg socio – ekonomskog razvoja, od posebnog značaja je i
jačanje međuregionalnih veza u oblasti zaštite prirodnih i kulturnih dobara, turizma, kao i
zaštite životne sredine. Razvijanje međuregionalnih veza, podrazumeva prethodno dostizanje
višeg stepena koherentnosti i smanjivanje unutarregionalnih razlika, koje mogu biti ozbiljna
prepreka za budući prostorni razvoj Republike Srbije, ukoliko Koridor 10 ne bude
kompletiran do 2014. godine.
KORIDOR 10 U PLANOVIMA U SRBIJI
Koridor 10 u Srbiji je planski tretiran po deonicama, tako da su za sve deonice i
bočne krake pripremljeni i doneti prostorni planovi područja posebne namene, i to:
- Prostorni plan područja infrastrukturnog koridora Niš – granica Republike Makedonije
(''Službeni glasnik RS'', broj 77/02);
- Prostorni plan područja infrastrukturnog koridora granica Hrvatske – Beograd
(Dobanovci) (''Službeni glasnik RS'', broj 69/03);
- Prostorni plan područja infrastrukturnog koridora autoputa E-75, deonica Beograd – Niš
(''Službeni glasnik RS'', broj 69/03);
- Prostorni plan područja infrastrukturnog koridora autoputa E-75, Subotica – Beograd
(Batajnica) (''Službeni glasnik RS'', br. 69/03 i 36/10);
- Prostorni plan područja posebne namene infrastrukturnog koridora Beograd – Južni Jadran
(''Službeni glasnik RS'', br. 37/06 i 31/10);
- Prostorni plan područja infrastrukturnog koridora Niš – granica Bugarske (''Službeni
glasnik RS'', broj 86/09).
U pripremi su prostorni planovi područja posebne namene za koridore državnih
puteva prvog reda M-21 i M-19, Novi Sad – Ruma – Šabac – Loznica i M-24 Subotica-
Zrenjanin-Kovin, kao i za koridor autoputa E-761, deonica Pojate-Preljina i za koridor
državnog puta M-5, Paraćin – Zaječar. Prema tome, može se zaključiti da su Koridor 10,
uključujući bočne krake, kao i najvažniji pravci državnih puteva u putnoj mreži, pokriveni
strateškim planovima, ali da oni nisu praćeni očekivanom realizacijom.
Prostornim planom Republike Srbije iz 1996. godine, kao i novim predlogom
Prostornog plana iz 2010. godine, razvoj putne mreže, a posebno Koridora 10 sa bočnim
kracima, je definisan kao prioritet i osnov budućeg prostornog razvoja Srbije. Analize
obavljene za potrebe izrade novog Prostornog plana Republike Srbije, u sektoru putnog
saobraćaja, odnosno putne mreže, pokazuju da je u poslednjih deset godina došlo do:
11