Zbornik radova Koridor 10 - Kirilo Savić

- umerene zamene postojećeg voznog parka (pre svega putničkih automobila), novim
vozilima;
- povećanja mobilnosti, kao rezultata povećanja ekonomske aktivnosti i saradnje sa
okruženjem;
- povećanja učešća putnog saobraćaja, slično kao i u drugim zemljama u tranziciji u
okruženju,
- stagniranja, odnosno posebno smanjenja broja saobraćajnih udesa, posebno posle primene
novog zakonskog okvira kojim se reguliše bezbednost u saobraćaju;
- ulaganja značajnih sredstava u putnu infrastrukturu, ali da rezultati još uvek nisu
zadovoljavajući, jer Koridor 10 nije još uvek završen, mreža magistralnih i regionalnih
puteva je rekonstruisana ali još uvek ne zadovoljava potrebne standarde, kvalitet radova
nije visok itd;
Ne manje važno pitanje je i pristupačnost pojedinih regiona Srbije, odnosno
uticaj Koridora 10 na povećanje pristupačnosti. U analizi pristupačnosti u pripremi novog
Prostornog plana Republike Srbije, izvršena je analiza saobraćajnih indikatora, indikatora
humanog razvoja i indikatora ekonomske razvijenosti oblasti. Agregacija podataka je izvršena
na nivou upravnih okruga, koji u skladu sa pozitivnim regulativom iz oblasti regionalnog
razvoja korespondiraju definisanim oblastima. Detaljnijom analizom regionalne
pristupačnosti analizirani su sledeći indikatori:
- potencijalna pristupačnost putevima (gustina putne mreže);
- potencijalna pristupačnost železnicom (gustina železničke mreže);
- vreme do tržišta, odnosno centara funkcionalnih područja (pristupačnost železnice i
putnog saobraćaja - vreme putovanja - broj stanovnika u tridesetominutnim izohronama
od centara FUP);
- vreme do najbližih regionalnih centara (pristupačnost putnog saobraćaja - prosečno vreme
putovanja do najbližih regionalnih centara).
Potencijalna pristupačnost po oblastima (upravnim okruzima), kao plansko –
analitička kategorija, koja je rezultat skupa četiri indikatora (kombinovani indikator) ocenjena
je u okviru pet kategorija, i to: značajno ispod proseka, ispod proseka, u okviru proseka, iznad
proseka i značajno iznad proseka.
Prostorni raspored pristupačnijih oblasti (značajno iznad proseka i iznad
proseka) u potpunosti se poklapaju sa položajem Koridora 10 i njegovim bočnim kracima, i to
su: Severnobačka, Južnobačka, Južnobanatska, Sremska, Grad Beograd, Podunavska i
Pomoravska oblast (značajno iznad proseka) i Srednjebanatska, Rasinska i Nišavska oblast
(iznad proseka). U ovim područjima se nalaze ekonomski najrazvijenije oblasti, koje pokazuju
tendenciju daljeg razvoja i predstavljaju buduće osovine razvoja (funkcionalna osovina
Beograd – Novi Sad, ''Trograđe'' – Kragujevac i dr.). Veća pristupačnost je preduslov
ravnomernog ekonomskog i socijalnog razvoja, u funkciji je ostvarivanja uravnoteženog
policentričnog sistema gradova i predstavlja rezultat koordinisanog razvoja saobraćajnih
sistema. U slučaju nepovoljnih geografskih i prirodnih ograničenja, razvoj je otežan jer
zahteva veća ulaganja, a stope povraćaja su po pravilu niske jer se istovremeno radi i o
depopulacionim područjima, nižih gustina naseljenosti. Istok i jugoistok Srbije imaju ozbiljna
ograničenja za razvoj zbog slabije pristupačnosti, a koju u budućnosti bi trebalo rešavati u
okviru interregionalne saradnje područja između evropskih koridora 10 i 4, kao i Koridora 7.
Na drugoj strani, potrebno je da se problemi saobraćajne zagušenosti, kao i
problemi zaštite životne sredine, u pristupačnijim oblastima prioritetno rešavaju. Izgradnja
12