Andrzej Klonder BROWARNICTWO W PRUSACH KRÓLEWSKICH ...

104
( tzw. czerwone). Według panegiryku Hoffmana z 1666 r. trunek taki w
Elblągu charakteryzowały złocisty kolor i srebrzysta piana 56 , H. Knaust
prawie sto lat wcześniej stawiał napój elbląski na drugim miejscu w
Prusach pod względem zdrowotności i smaku po piwie gdańskim. Ten
sam autor dał również charakterystykę najlepszego jego zdaniem piwa
jęczmiennego w Rzeszy warzonego w Gdańsku. Pisze o nim "Dantzscher
Bier in Preussen, eine Königin aller anderer gersten und Rothen
Biere". Wśród wszystkich niemieckich piw było ono zdaniem Knausta
najmocniejsze 57 . O gdańskim "Jopenbir" zwanym też "Dupelbir" obszernie
pisał też Syreniusz (1613 г.), stwierdzając, że jest to piwo "ciemnorumiane,
mocne, i piiane, posilające, a jako syrop gęste". Piwo to
produkowano także w drugiej połowie XVII w, korzystając przy tym z
najlepszych gatunków słodu i chmielu 58
Dopelbier był też artykułem eksportowym Gdańska. Np. tylko w latach
1592/1593 do piwnicy miejskiej Torunia sprowadzono 117,5 fas tego
trunku. Oczywiście w drugiej połowie XVI w. docierał on także na
Wielką Żuławę Malborską 59 . Powstaje pytanie o jakość (wartości odżywcze)
piw jęczmiennych: elbląskich, malborskich, gdańskich czy też
produkowanych w innych ośrodkach. Oficjalna norma zużycia słodu na
wyprodukowanie 1 beczki piwa przez blisko półtora wieku pozostawała
niezmienna i wynosiła w Elblągu i Malborku 3 korce na 1 beczkę. Załamanie
przyniosła tylko druga okupacja szwedzka (1656-1660), kiedy
norma w obu miastach spadła do 2 korcy. Materiały cechowe elbląskie
pozwalają przypuszczać, że część piwowarów warzyła też 1 beczkę z
1,5 korca słodu (por. tab. 2). Można wątpić czy w praktyce zawsze
trzymano się ustalonej przez cech (Elbląg) lub radę (Malbork) normy.
Jednak źródłem tych informacji są nie tylko kosztorysy produkcji sporządzane
na użytek rad przez cech, lecz także dla drugiej polowy
XVII w, rachunki elbląskiego szpitala Sw. Ducha. Jest zrozumiałe, że w
sąsiadujących ośrodkach, konkurujących częste na tym samym rynku
( np. Mała Żuława Malborska), jakość produkowanych trunków musiała
być zbliżona. Zadziwia natomiast fakt utrzymywania się, mimo ewentualnych
nadużyć, tej samej normy przez tak długi okres. Warto przy tym
określić, że miasta woj. malborskiego pod tym względem nie były w
56
WAP Gd. 392/41, s.6.
57 K n a u s t, "Funff Bücher...", s. 36-37.
58
Syreniusz, "Zielnik...", s. 946; В o g u с к a, "Z zagadnień
techniki...", s. 49.
59 "Lustracja województw malborskiego i chełmińskiego 1570", s. 6.