Andrzej Klonder BROWARNICTWO W PRUSACH KRÓLEWSKICH ...

137
że o zdecydowanie niższej niż w innych rejonach Prus cenie miodu w
Elblągu w pierwszej polowie XVII w. decydowały: zła jakość miejscowego
trunku lub też po prostu sprzedaż w beczkach o mniejszej pojemności.
Literatura fachowa zna bowiem receptury sycenia miodu z bardzo
znacznym dodatkiem jęczmiennego słodu. Być może właśnie wtedy
w Elblągu sposób ten stosowano na szerszą skalę 117
Podsumowując rozważania nad cenami piwa wypada stwierdzić, że
druga potowa XVI w. oraz pierwsza potowa następnego stulecia (po lata
sześćdziesiąte) była w miastach woj. malborskiego, w Gdańsku, a
także licznych miastach Hanzy okresem ciągłego wzrostu cen piwa,
druga połowa XVII stulecia przyniosła generalne załamanie. U schyłku
wieku pojawiły się oznaki ponownego wzrostu cen, szczególnie gorszych
gatunków. Na uwagę zasługuje też stosunkowo niewielka rozpiętość
cen tych samych gatunków' piwa w całym woj. malborskim (w mieście
i na wsi) oraz na pobliskim terytorium gdańskim, jak również w
trzech wielkich miastach pruskich. Przy wielkim zróżnicowaniu jakości,
a co za tym idzie ceny poszczególnych gatunków do najdroższych należały
piwa pełne jęczmienne (czerwone), ustępując jedynie rzadszym
w Prusach piwom czarnym oraz gatunkom specjalnym (piwa dubeltowe).
Niższy był zawsze poziom cen piw stołowych (tafelbier), najniższy różnego
rodzaju cienkuszy. Piwa importowane z Anglii oraz miast pótnocnoniemieckich
(między innymi białe pszenne)
z reguły przewyższały ceną
trunki miejscowe, choć warto podkreślić, że różnice te były nieznaczne.
Natomiast piwa sprowadzane do wielkich miast pruskich czy też Malborka
z mniejszych ośrodków Prus Królewskich, Książęcych czy też Korony
(Św. Siekierka, Bydgoszcz)
z reguły konkurowały cenami z producentem
miejscowym. Warto też zwrócić uwagę na charakterystyczną
dla terenu woj. malborskiego stabilność cen detalicznych piwa (cena
1 stofa). Znaczącą rolę odgrywała tu polityka stabilizacji cen prowadzona
przez władze miejskie, głównie poprzez taksy na piwo. Popyt na
piwo określały jednak nie tylko wahania jego ceny, lecz również - co
oczywiste - poziom dochodów ludności. Da on się względnie precyzyjnie
określić dla grup ludności utrzymujących się z pracy najemnej. Typowe
w tym względzie (podobna była sytuacja w Gdańsku)
płace czeladzi
murarskiej i ciesielskiej w Elblągu wskazują na malejące powoli
w ciągu całego XVII w. możliwości nabywcze tych grup ludności mimo
spadku cen piwa pełnego w drugiej połowie XVII w. Taki stan rzeczy
117 Syreniusz, "Zielnik...", s. 978-979; Herman, "Ziemianin...",
p. XXVI.