Andrzej Klonder BROWARNICTWO W PRUSACH KRÓLEWSKICH ...

110
Źródła: dla Malborka i Elbląga zob. tab. 2; Toruń, WAP Toruń, Kat.
II, XIII-12, f. 13-13v, 97; Gdańsk - В o g u с к a, "Gdańsk jako ośrodek...",
s. 31; Bzowo - "Lustracja województw Prus Królewskich 1624",
s. 270-271; Człuchów - AGAD ASK LVI, s. 7, f. 84, 95; Rogoźno -
"Lustracja województw Prus Królewskich 1624", s. 33.
szano przy produkcji piwa "starego" przeznaczonego do dłuższego
przechowywania. Ilość zużywanego chmielu nie uległa istotniejszym zmianom
w okresie 1550-1650. Nie daje się też zauważyć poważniejszych
różnic między zużyciem chmielu przez producentów mieszczańskich i
szlacheckich. Natomiast bardzo zróżnicowany był stopień zużycia chmielu
przy produkcji poszczególnych gatunków (mniejszy przy piwach "młodych"
przeznaczonych do szybkiego spożycia, cienkuszach typu tafelbier).
Podobnie było w Rzeszy; według obliczeń H. Huntemana w XV w.
do 100 1 słodu dodawano tam średnio 20 1 chmielu, w XVII w. zaś 10-
50 1. W drugiej połowie XVII w. w Wismarze na 100 1 słodu zużywano
około 16 1 chmielu, w sąsiadującym zaś przez granicę Elblągu czy
książęcym Pasłęku 12 l. Można stwierdzić, że typowe pełne piwo elbląskie
zaliczało się do mocniej chmielonych (22 l)
nawet w porównaniu
do Rzeszy, napój zaś warzony w Malborku, a jeszcze bardziej w Toruniu
bardzo mu pod tym względem ustępował 68
Podsumowując, można stwierdzić, że w całym woj. malborskim do
konsumentów docierały przede wszystkim pożywne ( 15% ekstraktu) piwa
pełne, jęczmienne elbląskie i malborskie, różniące się głównie stopniem
68 T e с h e n, "Das Brauwerk in Wismar...", s. 221, 344; H u n-
t e m a n, "Bierproduktion...", s. 85, 195; H e 1 w i g, "Die Geschichte...",
s. 88-89.