Andrzej Klonder BROWARNICTWO W PRUSACH KRÓLEWSKICH ...

84
po uwzględnieniu inflacji można przyjąć, że zamkowa produkcja wzrosła
pięciokrotnie 34 . Wreszcie w odróżnieniu od drugiej połowy XVI w. rachunki
ekonomii z 1649 r. nie odnotowują sprzedaży słodu wymiernego.
Najpewniej był całkowicie zużywany w browarach ekonomii 35 .
W drugiej połowie stulecia wszystkie browary pracowały nadal Najpóźniej
bo w latach siedemdziesiątych ruszyła też zamkowa gorzelnia. Na
początku XVIII w. ( r. 1707) niewielki browar w Montowach obsługiwał
5 karczem 36 . Liczne konflikty z mieszczanami Malborka, próby ograniczenia
produkcji chłopskiej i równocześnie sprzedaży piwa w samym
Malborku 37 wskazują wyraźnie, że produkcja ekonomii co najmniej utrzymywała
się na poziomie z połowy stulecia, a najpewniej nadal rosła.
Trudno powiedzieć czy ekspansji propinacyjnej ekonoma malborskiego,
mimo wszystko ciągle ograniczanej uprawnieniami miasta Malborka, towarzyszyły
równie dynamiczne poczynania malborskiej szlachty. Z ułamkowych
danych ksiąg grodzkich kiszporskich wynika raczej obraz upadku
niż rozwoju produkcji. Np. w inwentarzu dworu Kuksy w parafii
Dzierzgoń z 1652 r. jest mowa tylko o niewielkim wymagającym remon—
tu "browarku" 38 . W dwóch dalszych posiadłościach Czerwony Dwór i
Dziesięć Włók (inwentarze z lat 1655 i 1668) w ogóle brak dworskich
browarów 39 . We wsi Polaszki (parafia Postolin) w 1654 r.
przy dworze znów znajdujemy tylko "browarek mały poprawy potrzebujący,
w którym kocioł o dwóch beczkach, kadzi dwie poprawy potrzebujące..."
40 . Wreszcie we wsi Chojty (parafia Żuławka), gdzie według inwentarza
z 1651 r. browar dworski posiadał pełne choć stare wyposażenie,
rok 1664 daje obraz całkowitego spustoszenia. Z browaru pozostały
gołe ściany bez dachu 41 . W niektórych majątkach stopniowo uruchamiano
zniszczone w czasie wojen szwedzkich browary. Np. w Andrzejowie
inwentarz z 1664 r. ukazuje browar całkowicie spustoszony, w 4
lata później urządzenia pracują 42 . Z tych faktów można wysnuć przypuszczenie
o dość skromnych rozmiarach produkcji szlacheckiej (czę-
34 ZDEM, t. II, s. 73.
35
M ą с z а к, "Gospodarstwo chłopskie...", s. 158.
36 ZDEM, t. IV, s. 165-156, 195.
37 Por. rozdział II.
38 WAP Gd. 2/4, f. 54-65.
39 WAP Gd. 2/4, f. 415; 2/5, f. 404v.
40 WAP Gd. 2/4, f. 316v-317v.
41 WAP Gd. 2/З, s. 578-581; 2/5, f. 120v.
42
WAP Gd. 2/5, f. 119, 395.