Andrzej Klonder BROWARNICTWO W PRUSACH KRÓLEWSKICH ...

8
Podał dane o dostawach surowca, liczbie browarów, cechach piwowarskich.
Interesujące są jego wywody na temat zajazdów i szynków w takich
miastach, jak np. Hel. Specjalną wartość mają rozważania nad zasięgiem
rynku zbytu na piwo miejskie. Autor omówił walkę miast ze starostami
i pozostałą szlachtą o rynek wiejski. Jeszcze w XVII w. produkcja
miast nie była całkowicie wyparta ze wsi. Praca zaopatrzona jest
w tabele zawierające m.in. dane o liczebności piwowarów i szynkarzy
w poszczególnych miastach i o wpływach podatkowych z piwowarstwa.
Poświęcone browarnictwu fragmenty pracy Gierszewskiego są jednak
przede wszystkim udanym studium prawno-organizacyjnej strony piwowarstwa
oraz jego tendencji rozwojowych. Do pozostałych części Prus
Królewskich brak podobnego opracowania. Inne prace dotyczące piwowarstwa
nie mają już pretensji do choćby naszkicowania całokształtu
tych zagadnień.
Najmniej wiemy o samej technice produkcji, wyposażeniu i organizacji
pracy w browarze, słodowni, młynie słodowym, o zróżnicowaniu metod
produkcyjnych w zakładach wielkich i mniejszych miast oraz na wsi.
Jedynie M. Bogucka podaje kilka receptur piwowarskich w szkicu omawiającym
technikę rzemiosł w Gdańsku XVII w., J. Szpak w pracy "Kierunki
produkcji dworskiej w ekonomii malborskiej w XVI w.. Wrocław
1972, opisuje wyposażenie młynów i browarów zamkowych w Malborku.
Lepiej niż zagadnienia techniczne jest opracowana związana z piwowarstwem
problematyka ekonomiczna.
Krótkie, lecz istotne rozważania o wielkości produkcji, cenach surowca
i gotowego piwa, wreszcie o podstawach prawnych i organizacji
sprzedaży tego trunku na Żuławach Malborskich i w samym Malborku
zawarł w pracy o tamtejszym gospodarstwie chłopskim A. Mączak. Zwrócił
przy tym uwagę na wyjątkową rolę propinacji w gospodarce miasta
Malborka. Podobnymi problemami zajęli się J. Szpak i A. Piątkowski;
ten ostatni w posiadłościach Elbląga 2 . Omówienie znaczenia browarnictwa
dla gospodarki miasta, widzianego przez pryzmat dochodów kamlarii,
można znaleźć w dotyczących Gdańska pracach M. Foltza 3 . O powsta-
2.
A. M ą с z a k, "Gospodarstwo chłopskie na Żuławach malborskich
w początkach XVII w.", Warszawa 1962; t e n ż e , "Mieszkańcy Malborka
w 1570 г.", "Zapiski Historyczne", t. XXV, z. 3-4, s. 9-41; A. P i ą-
t к o w s к i, "Posiadłości ziemskie miasta Elbląga w XVII-XVIII w.",
Wrocław 1972; J. S z p a k, "Studia nad stosunkami rynkowymi w ekonomii
malborskiej w XVI w.", Malbork 1976.
3.
M. F o 1 t z, "Geschichte des Danziger Stadthaushalts", Danzig
1912.