Andrzej Klonder BROWARNICTWO W PRUSACH KRÃLEWSKICH ...

More documents

Recommendations

Info

12 tu z dalszych regionów. Np. w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XVI w. średnia cena sprowadzanego do Malborka piwa białego bydgoskiego zamykała się w granicach 35-52 gr za beczkę, w tym samym czasie beczka miejscowego piwa jęczmiennego kosztowała 60- 75 gr 91 . Inaczej kształtowały się ceny piwa importowanego drogą morską z miast północnoniemieckich i Anglii. Np. w 1610 r. w Elblągu 1 stof piwa rostockiego kosztował 1,66 gr, piwa zaś miejscowego białego 1,2-1,3 gr. W 1640 r. za stof piwa czerwonego elbląskiego płacono 2 gr, za tę samą ilość trunku z Lubeki (białe pszenne) 2,5 gr, z Anglii (białe pszenne) 3,5 gr 92 . Znacznie większe rozpiętości niż w miastach portowych występowały w ośrodkach zaplecza. Np. w Malborku w 1628 r. stof piwa rostockiego kosztował 9 gr, ta sama ilość trunku miejscowego 4 gr. O tej zwiększonej różnicy decydowały najpewniej koszty transportu z Gdańska lub Elbląga 93 Powyżej analizowałem przede wszystkim ruch cen hurtowych (l beczki). Powstaje pytanie, jak zmiany cen hurtowych wpływały na ceny detaliczne piwa ( l stof = 1,4 l). Ceny nominalne piwa elbląskiego pełnego od lat siedemdziesiątych XVI w. do polowy lat dwudziestych XVII w. nie ulegały zasadniczym zmianom stale mieszcząc się w przedziale 1,3-2,3 gr (por. tab. 6, 9). Po okresie drożyzny w końcu lat dwudziestych (15 gr), do końca XVII w. ceny nominalne utrzymywały się w granicach 3-4 gr, ze skokami w górę 5-6 gr tylko w 1650 r, oraz w latych 1659-1662 (okupacja szwedzka, głód). Znacznie bardziej fragmentaryczne dane z Malborka (tab. 8, 9) wskazują na wyraźny skok cen w górę w końcu lat dwudziestych XVII w. (od 1,6-4 gr), a następnie do początku XVIII w. stabilizację na poziomie około 4 gr. Począwszy od lat trzydziestych stulecia można stwierdzić stagnację cen detalicznych na poziomie około 1 g srebra (wahania w Elblągu 0,798-0,980, w Malborku 0,957-1,144). Ponownie, jak przy cenach hurtowych zaskakują od lat trzydziestych stale nieco wyższe ceny piwa w Malborku. Równocześnie inne informacje, np. zawarte w rachunkach z odbytej w 1644 r. podróży kancelisty elbląskiego do Malborka i Sztumu, wskazują na brak różnic w cenach detalicznych na terenie województwa. Hoffman w 91 S z p a k , "Studia nad stosunkami rynkowymi...", s. 35-36, 122. 92 WAP Gd. Miasto Elbląg, Innenkämmerampt 1640/1641 г., s. 12, 140-146. 93 WAP Gd. 508/1224, f. 338.
128 *Źródło: tab. 6, 8. Średnie z poszczególnych lat i dziesięcioleci. ciągu kilku dni na przełomie maja i czerwca 1644 r. odnotował ceny piwa w Nowym Dworze i Malborku (2,5 gr piwo pełne, a także piwo białe). Nieco niższa była cena (2,3 gr) piwa pełnego w Elblągu w sierpniu tegoż roku 93 . Również produkowane i szynkowane we wsiach szlacheckich piwo pełne nie odbiegało ceną od napoju szynkowanego w Elblągu. Według kilku wzmianek z 1653 r. stof piwa w tych wsiach kosztował 3,2-3,5 gr, w tym samym czasie w Elblągu 3,3, w Malborku zaś 4 gr 95 . Czy względnie jednolite ceny detaliczne piwa woj, malborskiego odbiegały znacznie od cen notowanych w tym samym czasie w innych rejonach Prus. Lakoniczne wzmianki źródłowe, nie podają charakterystyki piwa (surowiec, zużycie słodu), w zasadzie uniemożliwiając szersze porównania. Pewną wskazówką jest wzmianka o piwie sprzedawanym chłopom w starostwie człuchowskim po 3 gr za stof ( 1636 г.). Według receptury z 1610 r. beczkę takiego piwa warzono z 1,5 korca słodu. Jeśli proporcje te nie zmieniły się, to różnica w cenie tego piwa i dwukrotnie mocniejszego (przynajmniej według znanych receptur) napoju warzonego w Elblągu lub Malborku była minimalna. W tym samym roku w Elblągu stof piwa kosztował 4 gr, w Malborku zaś 4,3 gr 96 94 WAP Gd. 369, 1/1428. 95 WAP Gd. 2/4, s. 239, 252. 96 WAP Gd. 359, 28/82.
Page 1 and 2:
POLSKA AKADEMIA NAUK INSTYTUT HISTO
Page 3 and 4:
SPIS TREŚCI I. LITERATURA, ŹRÓD
Page 5 and 6:
8 Podał dane o dostawach surowca,
Page 7 and 8:
10 Z klasycznych już prac omawiaj
Page 9 and 10:
12 formacji o sposobach zwiększeni
Page 11 and 12:
14 Pierwszy to sprawa społecznej o
Page 13 and 14:
II. SPOŁECZNA ORGANIZACJA PIWOWARS
Page 15 and 16:
L8 uregulować problemy piwowarstwa
Page 17 and 18:
20 Dochody i wydatki w grzywnach pr
Page 19 and 20:
22 wy związane z omijaniem tych po
Page 21 and 22:
24 Aneks 1 Głównie były to prace
Page 23 and 24:
26 opałowe oraz opłaty za przemia
Page 25 and 26:
28 piwo. Najpóźniej od 1481 r. is
Page 27 and 28:
30 ( Kusy stanowiły enklawę na te
Page 29 and 30:
32 z początków XVIII w. ordynacja
Page 31 and 32:
34 drewna była sprawą organizują
Page 33 and 34:
36 do czynienia nie tyle ze sprzecz
Page 35 and 36:
38 skie.ao czy grudziądzkiego. Na
Page 37 and 38:
40 Kończąc rozważania na temat o
Page 39 and 40:
42 prowadzonych przez szynkarki i u
Page 41 and 42:
4 4 poddanych w piwo. W dobrach pry
Page 43 and 44:
III. TECHNIKA PRODUKCJI Na proces p
Page 45 and 46:
48 spełniały mielcuchy w starostw
Page 47 and 48:
50 wicie z drewna, kryte słomą i
Page 49 and 50:
52 rzeszoto. Następnie zboże spł
Page 51 and 52:
54 godniowki 44 . Tym wszystkim nie
Page 53 and 54:
56 * - lata gospodarcze liczone od
Page 55 and 56:
58 1675 r. wymagała wymiany całeg
Page 57 and 58:
60 Ważnym problemem była konserwa
Page 59 and 60:
6 2 kilku lat XVI w. oraz 1601-1603
Page 61 and 62:
64 także część produkcji rzemie
Page 63 and 64:
66 a Źródła; lata 1580-1582 - WA
Page 65 and 66:
68 Źródła: WAP Gd. 398/5; 398/7,
Page 67 and 68:
70 wisk. W 1627 r. Szwedzi zażąda
Page 69 and 70:
72 towny przeskok miał miejsce jes
Page 71 and 72:
7 4 a Średnia roczna z 2 lat. Źr
Page 73 and 74: 76 Źródła: tab. 9 oraz P o 1 t z
Page 75 and 76: 78 a Słody mieszczańskie i z okol
Page 77: 80 a 1615 r. sztuka słodu zawiera
Page 80 and 81: 83 Chłopi nadal zachowywali prawo
Page 82 and 83: 85 sto nadal przede wszystkim na do
Page 84 and 85: 87 Źródła: zob. tab. 1. a Średn
Page 86 and 87: 89 zanikał dalekosiężny handel p
Page 88 and 89: 91 kupem) równocześnie wysoka tem
Page 90 and 91: 93 tów produkcji i cen piwa w lata
Page 92 and 93: 95 z dodatkiem owsa. Z drugiej poto
Page 94 and 95: 97 Równocześnie współczesny mu
Page 96 and 97: 99 a Pozostały jęczmień przeznac
Page 98 and 99: 101 importu. Bardzo wielkie zróżn
Page 100 and 101: 103 maite, drudzy świnie bagno, sz
Page 102 and 103: 105 * W grudniu władze miejskie w
Page 104 and 105: 107 produkcji znaczna część uży
Page 106 and 107: 109 chleba żytniego lub pszeniczne
Page 108 and 109: 111 chmielenia, oraz znacznie lżej
Page 110 and 111: 113 oprócz tego słynne, ciemne i
Page 112 and 113: 115
Page 115 and 116: 118
Page 117 and 118: 120 nalnych na srebro wnosi do nakr
Page 119 and 120: 122 stabilne, wykazują, mniejsze w
Page 121 and 122: 124 wzmianki, mogą tylko wskazać
Page 123: 126 możliwości. Np. w 1557 r. bec
Page 127 and 128: 130 Źródła: WAP Od. księgi kaml
Page 129 and 130: 132 wety stawało 29 osób oskarżo
Page 131 and 132: 134 bląga). Można więc założy
Page 133 and 134: 136 w Elblągu. Szpitale zakupywał
Page 135 and 136: 138 musiał prowadzić do zwiększa
Page 137 and 138: 140 za punkt wyjścia normę wystę
Page 139 and 140: 142 taksy obwarowując go dotkliwą
Page 141 and 142: 144 na serce i regulowanie miesiąc
Page 143 and 144: 146 dostaniesz: strzec jednak trzeb
Page 145 and 146: 148 siedziby kupieckich bractw, rad
Page 147 and 148: 150 szynlcwas, szaia do naczyń. Sp
Page 149 and 150: 152 sieć. A strzeż się Boże, gd
Page 151 and 152: ZAKOŃCZENIE Praca ta stanowi podsu
Page 153 and 154: 156 Oprócz postawienia i wyjaśnie
Page 155 and 156: 158 schaft einige kleine Stadtchen,
Page 157 and 158: 160 charakterisiert. Ähnliche Abfa
show all

Andrzej Klonder BROWARNICTWO W PRUSACH KRÃLEWSKICH ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

Andrzej Klonder BROWARNICTWO W PRUSACH KRÃLEWSKICH ...