Andrzej Klonder BROWARNICTWO W PRUSACH KRÓLEWSKICH ...

152
sieć. A strzeż się Boże, gdyby krwi rozlanie jakie się stało [...] takowy
jako gwałtownik ma być imany i prawem sądzony" 184 . Przykłady z
Żutaw i Malborka wskazują, że często po dłuższych pijatykach atmosfera
w tamtejszych karczmach i szynkach nie odbiegała od spotykanej
w przeciwległym rejonie góralskim, w Koronie. Wobec karczemnych
awantur sprzeczki, kłótnie w gospodach, na ucztach i spotkaniach cechowych
byty sprawą mniej groźną. Mimo to statuty cechowe zakazywały
nadmiernego upijania się (powszechny był przepis o karach za
rozlanie piwa). Zabraniały też noszenia broni i tłuczenia naczyń. Kary
były też przewidziane za używanie nieparlamentarnych słów 185 . Statut
piwowarów z Chełmna, uchwalony w 1471 г., obowiązujący w tym punkcie
bez zmian przez cały wiek XV1-XVII stanowił: "Jeśliby też który brat w
kompanjej naszej miał pić nadmiarę, ten przepoda beczkę piwa. Do tego
jeśliby też piwa rozlał, żeby dłonią zakryć nie mógł alboż szklenicę
albo statek, z którego pije stłukł nie obacznie ten ma piwa beczki tej,
z której bracia piją dolać"
186 . Prawie identycznie sformułowane przepisy
znamy choćby z Warszawy czy Bydgoszczy (statut cechu sukienników
z 1665 г.). Zamknięty charakter spotkań cechowych powodował,
że pomimo i tu częstego nadużywania alkoholu nie dochodziło do krwawych
bójek, kłótnie zaś kończyły się tak, jak w 1653 r. u szewców
elbląskich, kiedy jeden z braci drugiemu mistrzowi "Kleine ohrfeige gegeben"
187
Wobec licznych niebezpieczeństw jakie odwiedzanie karczem niosło
dla kieszeni bywalców, jak też dla interesów ich panów lub pracodawców
(pijany parobek lub czeladnik często następnego dnia nie był
zdolny do pracy)
władze dążyły do pewnego ograniczenia czasu wyszynku,
jak też ilości spożywanego alkoholu. Powszechne były zakazy
wyszynku wódki i piwa podczas mszy w niedzielę i święta 188 . Od tych
postanowień czyniono wyjątek dla podróżnych, którym można było posyłać
piwo do gospody 189 . W rożny sposób starano się tez regulować
184 "Polskie ustawy wiejskie...", s. 196.
185 WAP Gd. 392/41, s. 119; 426/la, k. 5.
186 Z d r ó j к o w s l i, "Chełmiński wilkierz...", s. 159
187 WAP Gd. 392/41, s. 126.
188 Np wilkierze Elbląga z lat 1563, 1588, 1636, wilkierz Nowego
Stawu 1584 г., ustawa dla wsi gdańskich - lata sześćdziesiąte XVII w.,
protokoły sądu wety w Malborku 1690 г.; WAP Gd. 492/647, s. 750;
518/1, f. ll-llv; "Ustawa dla wsi Edwarda Rüdigera...", s. 90; WAP Gd.
508/1915, s. 231-232.
189
Np. Elbląg 1588 г., WAP Gd. 392/41, s. 151.