Andrzej Klonder BROWARNICTWO W PRUSACH KRÓLEWSKICH ...

144
na serce i regulowanie miesiączki u kobiet 143 . Podobnie szerokie zastosowanie
piwa jako rozpuszczalnika różnych ziół i lekarstw podają
też autorzy polscy. Palimirz w XVI w, jako lekarstwo na żółtaczkę poleca,
"mieczyk ziele w 'wodzie albo piwie uwarzone", miesiączkę miało
pobudzać, "wróble proso w piwie albo winie uwarzone" 144 . Wydane w
Poznaniu w 1686 r. "Nauki gospodarskie" podają natomiast, że olejek
anyżkowy od wiatrów na żołądek należy rozpuszczać w piwie lub winie.
Również i piołun roztarty na proszek i zmieszany z rdestem można
pic z piwem ciepłym jako lekarstwo na robaki 145 . Pewne zastosowanie
medyczne miały też słody piwne. W końcu XVI w. Michał z Urzędowa
pisał, "słód jęczmienny, który czynią z jęczmienia [...] przysuszony
albo przypalony, stłukwszy na mąkę, a rozpuściwszy czymkolwiek,
czyniąc plaster przylcładać na twardości zapuchłe, guzy albo
twarde wrzody" 146 . Według Syreniusza ogrzany słód w woreczkach
mógł być używany do okładów w razie kolki i bólów brzucha. Listę leczniczych
zastosowań piwa wyczerpuje stosowanie go przy bólu zęba.
Według Knausta należy piwo stołowe
ugotować ze świeżym chmielem
i jak najdłu­
(dodatek chmielu podnosi działanie dezynfekujące napoju)
żej możliwie najcieplejszy napój trzymać w ustach 147
Miało też piwo zastosowanie kosmetyczne. Mycie w białym piwie
miało zapewnić piękną cerę. Również kąpiel nóg w ciepłym piwie lub
okłady z gorącego trunku miały zapewnić utrudzonym wędrowcom szybkie
odzyskanie sił 148 .
Listę wielorakich zastosowań piwa wypada zamknąć ciekawostką.
Wspomniane powyżej "Nauki gospodarskie" zalecają użycie piwa do walki
z muchami. Autor pisze, "Item mucharnie szklane z piwem troche z
miodem dla zapachu zaprawiwszy stawiać, i gdy tego natonie wylać" 149 .
Powyżej przedstawiłem różne formy konsumpcji piwa, powszechnie
spożywanego do końca XVII w. przez wszystkie grupy społeczne bez
różnicy płci i wieku, składnika potraw (głównie zup), rozpuszczalnika
143
144
K n a u s t, "Fünff Bücher...", s. 69.
P a 1 i m i r z, "O ziołach...", s. 86-87.
145 G o s t o m s k i , "Gospodarstwo...", s. 98-100.
146 M i c h a ł z Urzędowa, op. cit., s, 168.
147 S y r e n i u s z , "Zielnik...", s. 942; К n a u s t, "Pünff Bücher...",
s. 65-66.
148
K n a u s t, "Pünff Bücher...", s. 65-66.
149 "Nauki gospodarskie dla zabawy ku pożytkowi pospolitemu służące",
Poznań 1686, s. 76.