Andrzej Klonder BROWARNICTWO W PRUSACH KRÓLEWSKICH ...

11
pów karczem, załączając plany, rysunki i fotografie zachowanych obiektów.
Omawia też wygląd wnętrza karczmy i jej funkcje kulturalne. Problematyki
konsumpcji piwa dotyczą też przyczynki M. Boguckiej, Ch.
Krollmana i J. Michalewicza 7 .
Tylko nieliczne źródła drukowane dostarczają nieco materiału do badań
nad dziejami piwowarstwa w Prusach Królewskich. Bezpośrednio
spraw piwowarów dotyczą wydane przez E. Wolsborna artykuły elbląskiego
bractwa tragarzy piwa z 1637 r. ("Altpreussische Monatsschrift",
t. XXIV, 1887). Tego typu źródeł wydano jednak zaledwie kilka. Informacji
o organizacji produkcji i wyszynku piwa, a także występujących
w nich nadużyciach, dostarczają wilkierze miejskie i wiejskie. Niektóre
znalazły się w wydawnictwie S. Kutrzeby i A. Mańkowskiego, "Polskie
ustawy wiejskie XV-XVIII w.", Kraków 19 38. Cennym źródłem jest także
wydana przez P. Szafrana "Ustawa wiejska dla Żuław Gdańskich" z
1598 г., "Rocznik Gdański", t. XXXII, z. 2, s. 193-205. Wśród opublikowanych
źródeł grupę najliczniejszą stanowią lustracje i inwentarze królewszczyzn.
Dotychczas wydano lustracje z lat 1565, 1570, 1624 i 1664.
Zawierają dane o sieci karczem, browarów i dochodach, jakie przynosiły.
Więcej informacji o technicznym wyposażeniu browarów dostarczają
inwentarze. Wśród nich najciekawsze i najbardziej kompletne są zawarte
w opracowanych przez J. Hejnosza i J. Gronowskiego, "Źródłach do
dziejów ekonomii malborskiej "8.
Wydano też drukiem nieco źródeł cennych
dla poznania problematyki konsumpcji piwa w Prusach. Wyjątkową
pozycję zajmuje wśród nich dziełko H. Knausta, "Fünf Bücher... wundebaren
Kunst Bier zu brawen", wydane w 1575 r. w Erfurcie. Autor nie
był piwowarem i pracę swą pisał z pozycji konsumenta piwa. Był silnie
związany z Gdańskiem, przez dłuższy czas gościł tu u brata. W swym
dziełku charakteryzuje około 100 gatunków piwa produkowanych na terenach
niemieckich. Swych zainteresowań nie ogranicza do obszaru
Rzeszy, stąd w jego pracy znajdujemy charakterystykę piwa gdańskiego,
a także bardziej pobieżną piw koronnych. Knaust podaje wiele in-
7. M. B o g u c k a , "Z badań nad konsumpcją żywnościową mieszczan
warszawskich na przełomie XVI-XVII w.", Kw. HKM, R. XXV, 1977,
nr 1, s. 31-43; Ch. К r o 1 1 m a n, "Gasthäuser in Königsberg zur
Zeit des Markgrafen Georg Friedrich", Königsberg 1943; J. M i с h a-
1 e w i с z, "Z badań nad konsumpcją spożywczą w Polsce", Kw.HKM,
R. XIII, 1965, nr 4, s. 701-719.
8. "Inwentarz starostwa grudziądzkiego z roku 1603", wyd. S. Cackowski,
Grudziądz 1965; "Inwentarz dóbr biskupstwa chełmińskiego z
1614 г., wyd. A. Mańkowski, Toruń 1927; "Inwentarz opackich dóbr pogódhowskich
z 1624 г.", "Rocznik Gdański", t. XXXIII, 1973, z. 2.s.127-
-138; "Źródła do dziejów ekonomii malborskiej", t. II, Toruń 1960.