Andrzej Klonder BROWARNICTWO W PRUSACH KRÃLEWSKICH ...

More documents

Recommendations

Info

73 ryc. l). Talc więc główne tendencje rozwoju były zbliżone, chociaż można dostrzec pewne różnice. Podczas gdy w Elblągu początek największego spadku produkcji wyznaczają lata okupacji szwedzkiej (dokładniej jej druga faza 1658-1660) ( ryc. 5), to w Gdańsku regres obserwujemy nieco później (lata sześćdziesiąte). W Elblągu, mimo że przemiał słodu nie osiągnął już w drugiej połowie wieku poziomu sprzed najazdu szwedzkiego, to jednak lata siedemdziesiąte i osiemdziesiąte były okresem pewnego wzrostu produkcji, gdy tymczasem w Gdańsku tendencja spadku miała charakter trwały. Trudno w pełni wyjaśnić fakt tak głębokiego kryzysu piwowarstwa w Gdańsku (w ciągu jednego stulecia trzykrotny spadek produkcji, w Elblągu dwukrotny). Nie wydaje się prawdopodobne, aby spadek ten był wynikiem przede wszystkim zmniejszenia konsumpcji piwa. Zapewne podobnie jak w Elblągu produkcja globalna w Gdańsku (łącznie z terytorium) nie spadła tak znacznie, jak wskazywałyby podane powyżej cyfry. Dane te dotyczą legalnej produkcji - cechowej. Tymczasem w wiejskich posiadłościach miasta działały browary należące często do gdańskich rajców. W tej sytuacji nie mogły mieć praktycznego znaczenia postanowienia rady o likwidacji tych zakładów 18 . Wyjątkowo ostre i przewlekłe konflikty cechu z radą, w odróżnieniu od Elbląga wielkie obciążenia podatkowe prowadziły do wyraźnego spadku jakości piwa produkowanego na rynek miejski, a tym samym ułatwiły konkurencję piw obcych. Wreszcie dla browarników gdańskich obok produkcji na potrzeby miasta ważny był eksport piwa. Tymczasem już w połowie XVII w. morski wywóz gdańskiego trunku zmalał do zera 19 . Można przy- 18 M. B o g u c k a , "Elementy wczesnego kapitalizmu i preburżuazji w gdańskim browarnictwie w XV-XVII wieku", "Zapiski Historyczne", t. XXI, 1955, z. 1-2, s. 13.0-131. 1 9 В o g u с к a, "Elementy...", s. 105.
7 4 a Średnia roczna z 2 lat. Źródła: M, В o g u с к a, "Elementy wczesnego kapitalizmu i preburżuazji w gdańskim browarnictwie w XV-XVH w.", "Zapiski Historyczne", t. XXI, 1955, z, 1-2, s. 106; M. F o 1 t z, "Geschichte des Danziger Stadtshaushalts", Danzig 1912, s. 201, 523, 548; G. Lengnich, "Geschichte des Preussische Lande", st. IV, s. 236, 331; AGAD ASK II 35 f. 234v-237; WAP Gd. 300, 29/37, s. 188-193; 492/928, s. 7. puszczać natomiast, że ograniczenia możliwości eksportowych nie odczuli browarnicy elbląscy, którzy już w XVI w. zaspokajali przede wszystkim potrzeby miasta. V/ ten sposób przy generalnej tendencji spadkowej w obu ośrodkach doszło do istotnej zmiany w ich potencjale produkcyjnym. N'a progu XVII stulecia legalna produkcja piwa w Gdańsku trzykrotnie przewyższała produkcję Elbląga, w końcu wieku przewaga ta była tylko dwukrotna (por. ryc. l).
Page 1 and 2:
POLSKA AKADEMIA NAUK INSTYTUT HISTO
Page 3 and 4:
SPIS TREŚCI I. LITERATURA, ŹRÓD
Page 5 and 6:
8 Podał dane o dostawach surowca,
Page 7 and 8:
10 Z klasycznych już prac omawiaj
Page 9 and 10:
12 formacji o sposobach zwiększeni
Page 11 and 12:
14 Pierwszy to sprawa społecznej o
Page 13 and 14:
II. SPOŁECZNA ORGANIZACJA PIWOWARS
Page 15 and 16:
L8 uregulować problemy piwowarstwa
Page 17 and 18:
20 Dochody i wydatki w grzywnach pr
Page 19 and 20: 22 wy związane z omijaniem tych po
Page 21 and 22: 24 Aneks 1 Głównie były to prace
Page 23 and 24: 26 opałowe oraz opłaty za przemia
Page 25 and 26: 28 piwo. Najpóźniej od 1481 r. is
Page 27 and 28: 30 ( Kusy stanowiły enklawę na te
Page 29 and 30: 32 z początków XVIII w. ordynacja
Page 31 and 32: 34 drewna była sprawą organizują
Page 33 and 34: 36 do czynienia nie tyle ze sprzecz
Page 35 and 36: 38 skie.ao czy grudziądzkiego. Na
Page 37 and 38: 40 Kończąc rozważania na temat o
Page 39 and 40: 42 prowadzonych przez szynkarki i u
Page 41 and 42: 4 4 poddanych w piwo. W dobrach pry
Page 43 and 44: III. TECHNIKA PRODUKCJI Na proces p
Page 45 and 46: 48 spełniały mielcuchy w starostw
Page 47 and 48: 50 wicie z drewna, kryte słomą i
Page 49 and 50: 52 rzeszoto. Następnie zboże spł
Page 51 and 52: 54 godniowki 44 . Tym wszystkim nie
Page 53 and 54: 56 * - lata gospodarcze liczone od
Page 55 and 56: 58 1675 r. wymagała wymiany całeg
Page 57 and 58: 60 Ważnym problemem była konserwa
Page 59 and 60: 6 2 kilku lat XVI w. oraz 1601-1603
Page 61 and 62: 64 także część produkcji rzemie
Page 63 and 64: 66 a Źródła; lata 1580-1582 - WA
Page 65 and 66: 68 Źródła: WAP Gd. 398/5; 398/7,
Page 67 and 68: 70 wisk. W 1627 r. Szwedzi zażąda
Page 69: 72 towny przeskok miał miejsce jes
Page 73 and 74: 76 Źródła: tab. 9 oraz P o 1 t z
Page 75 and 76: 78 a Słody mieszczańskie i z okol
Page 77: 80 a 1615 r. sztuka słodu zawiera
Page 80 and 81: 83 Chłopi nadal zachowywali prawo
Page 82 and 83: 85 sto nadal przede wszystkim na do
Page 84 and 85: 87 Źródła: zob. tab. 1. a Średn
Page 86 and 87: 89 zanikał dalekosiężny handel p
Page 88 and 89: 91 kupem) równocześnie wysoka tem
Page 90 and 91: 93 tów produkcji i cen piwa w lata
Page 92 and 93: 95 z dodatkiem owsa. Z drugiej poto
Page 94 and 95: 97 Równocześnie współczesny mu
Page 96 and 97: 99 a Pozostały jęczmień przeznac
Page 98 and 99: 101 importu. Bardzo wielkie zróżn
Page 100 and 101: 103 maite, drudzy świnie bagno, sz
Page 102 and 103: 105 * W grudniu władze miejskie w
Page 104 and 105: 107 produkcji znaczna część uży
Page 106 and 107: 109 chleba żytniego lub pszeniczne
Page 108 and 109: 111 chmielenia, oraz znacznie lżej
Page 110 and 111: 113 oprócz tego słynne, ciemne i
Page 112 and 113: 115
Page 115 and 116: 118
Page 117 and 118: 120 nalnych na srebro wnosi do nakr
Page 119 and 120: 122 stabilne, wykazują, mniejsze w
Page 121 and 122:
124 wzmianki, mogą tylko wskazać
Page 123 and 124:
126 możliwości. Np. w 1557 r. bec
Page 125 and 126:
128 *Źródło: tab. 6, 8. Średnie
Page 127 and 128:
130 Źródła: WAP Od. księgi kaml
Page 129 and 130:
132 wety stawało 29 osób oskarżo
Page 131 and 132:
134 bląga). Można więc założy
Page 133 and 134:
136 w Elblągu. Szpitale zakupywał
Page 135 and 136:
138 musiał prowadzić do zwiększa
Page 137 and 138:
140 za punkt wyjścia normę wystę
Page 139 and 140:
142 taksy obwarowując go dotkliwą
Page 141 and 142:
144 na serce i regulowanie miesiąc
Page 143 and 144:
146 dostaniesz: strzec jednak trzeb
Page 145 and 146:
148 siedziby kupieckich bractw, rad
Page 147 and 148:
150 szynlcwas, szaia do naczyń. Sp
Page 149 and 150:
152 sieć. A strzeż się Boże, gd
Page 151 and 152:
ZAKOŃCZENIE Praca ta stanowi podsu
Page 153 and 154:
156 Oprócz postawienia i wyjaśnie
Page 155 and 156:
158 schaft einige kleine Stadtchen,
Page 157 and 158:
160 charakterisiert. Ähnliche Abfa
show all

Andrzej Klonder BROWARNICTWO W PRUSACH KRÃLEWSKICH ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

Andrzej Klonder BROWARNICTWO W PRUSACH KRÃLEWSKICH ...