Andrzej Klonder BROWARNICTWO W PRUSACH KRÓLEWSKICH ...

148
siedziby kupieckich bractw, radzieckie piwnice, ogrody i strzelnice.
Właściwie wszystkie tego typu zakłady istniały nie tylko w wielkich,
lecz także w mniejszych miastach. Byty natomiast różnice ilościowe i
jakościowe. W Malborku największym z mniejszych miast pruskich można
byto kupić piwo bezpośrednio u producentów i szynkarzy. W 1670 r.
tylko na przedmieściach działało około 20 szynków. Już w pierwszej
połowie XVII w. na podzamczu było 7 karczem zamkowych o nazwach
ilustrujących wymownie ich usytuowanie w terenie "Za mostem", "Pod
wieżą", "Przy spichrzu", "Przy kościele Sw. Wawrzyńca" itp. W późniejszych
okresach ilość czynnych karczem zmieniała się, malejąc na skutek
działań wojennych potem rosnąc, lecz były one stałym elementem
krajobrazu miasta. Karczmy istniały też na przedmieściach ( np. na Piaskach
w pierwszej połowie XVII w. "Złoty pierścień"). W samym mieście
były rozlokowane gospody-zajazdy. Z XVII w. pochodzą wzmianki jedynie
o pojedynczych obiektach 164 (np, gospoda przy ul. Kowalskiej).
Dopiero z 1800 r. pochodzi informacja podsumowująca ówczesny stan
posiadania Malborka. Ponieważ liczba mieszkańców nie uległa w tym
czasie (od XVII w.) zasadniczym zmianom, może dać pogląd na stan
bazy hotelowej w stolicy województwa. Miasto miało 4 gospody w śródmieściu
i 4 na przedmieściach. W ich stajniach można było pomieścić
jednorazowo 105 koni
165 . Oprócz tego przez całe XVI i XVII stulecie
Malbork posiadał zarządzaną przez radę piwnicę winną. Zajazdy, piwnice
radzieckie, karczmy i liczne drobne punkty wyszynku ( szynkarze
i sami producenci) tworzyły solidną sieć także w innych małych miastach:
Chojnice, Grudziądz, Nowe, Tczew, Hel
166 , Karczmy, o których
mowa, trudno uznać za lokale luksusowe. Przynajmniej niektóre z nich
w drugiej połowie XVII w. właściwie nie różniły się od karczem wiejskich.
Lustratorzy opisujący zamek malborski w końcu XVII w. stwierdzili,
że karczma na dolnym zamku to niewielka chałupa z sienią, jedną
izbą o trzech oszklonych oknach i komorą za izbą. W izbie znajdował
się zielony piec najpewniej kaflowy. Przeciętny szynk w mieście
również nie wyróżniał się elegancją. Niektóre z nich mieściły się na tyłach
domów, czasami tzw. "Trinkstube" ozdabiały polichromie. W jednym
z XVII-wiecznych szynków elbląskich na suficie widniało słońce, księ-
164 WAP Gd. 508/1882; ZDEM, t. II, s. 78.
165
WAP Gd. 508/1236, f. 100-100v.
166 F r o e 1 i с h, "Geschichte...", t. II, s. 151; G i e r s z e w-
s к i, "Struktura...", s. 110-112.