Andrzej Klonder BROWARNICTWO W PRUSACH KRÓLEWSKICH ...

143
ży 137 . Często spożywano piwo grzane z dodatkiem jaj, zupę piwną, a
także gęstą breję z chleba razowego i piwa. Przepisy sporządzania
zup piwnych podaje między innymi wydana w 1581 r. we Frankfurcie
n.Menem, znana w Polsce, książka kucharska Rumpolta. Do piwa dodawało
się jajka, masło i nieco soli. Według innego przepisu do grzanego
piwa białego dodawano kminek i masło, całość zagrzewano, przed
spożyciem wrzucano kawałki chleba i sól do smaku. Wreszcie mieszano
też białe piwo ze śmietaną i świeżym masłem, całość warzono i solono
po czym zupa była gotowa do spożycia. Często do zup piwnych
podobnie jak do grzanego piwa dodawano korzenie 138 . Oczywiście zupy
piwne były znane nie tylko w Prusach i Rzeszy. Syreniusz pisał,
"nie tylko do picia przychodzi piwo, ale i do inakszego używania, jako
do biermusek albo gramatek z chlebem a z masłem, albo oliwą, z cukrem,
bądź miodem czynionych". Staropolszcżyzna zna trzy określenia
na polewkę piwną (biermuska - gramatka - chlebowka). Gramatki polecano
również na śniadanie dla małych dzieci
139 . Piwu przypisywano
walory lecznicze. Najobszerniej scharakteryzował je Syreniusz pisząc,
że piwo "ciało tuczy, cerę [...] ciału wdzięczną daje [...] Od kamienia nyrecznego
zachowywa, nyrki i przechody uryny wychędaża, mocz
pędzi"
140 . Jego zdaniem dobre piwa pszenne również "... mężę gnusne
do Wenusa wzbudzają. Obfitość przyrodzonego nasienia dają, zacz po—
tężniejsze do skutku małżeńskiego czynią" 141 . Piwo daje też obfitość
mleka kobietom karmiącym, górując pod tym względem nad winem 142
Piwo nie tylko ułatwiało trawienie i działało moczopędnie, lecz również
stanowiło obok wina rozpuszczalnik, w którym różne lekarstwa mogły
być zażywane bez wstrętu. Według Knausta piwo z kminkiem regulowało
trawienie, usuwało kolkę i wiatry. Podobną rolę odgrywało piwo
z anyżkiem. Na nerki szczególnie polecano piwo wierzbowe, piwo z koprem
włosi im zalecano na kaszel i choroby oczu, piwo z rozmarynem
137 M. D e m b i ń s k a , "Pożywienie dzieci w XVI-XVII1 w.", Kw,
HKM (w druku); F r o e 1 i с h, "Geschichte...", t. I, s. 120-121 -
zapasy kolegium jezuitów w Grudziądzu,
138 R u m p o 1 t, "Ein new Kochbuch...", s. 163; H u n t e m a n ,
"Bierproduktion...", s. 120, przyp, 25.
139 S y r e n i u s z, "Zielnik...", s. 948.
140 Tamże, s. 946-947.
141 Tamże, s. 948-949.
142 Tamże, s. 948.