Aldona JAWŁOWSKA więcej niż teatr

świat!...), szkoła z Salonu Niezależnych („Może lepiej tak i mądrzej,tak jak nas uczyły szkoły, rozmieniajmy się na drobne,kandydaci na cokoły!"). Obraz młodzieży postulowany przezinstytucje wychowawcze ukazany jest również w Planach nażycie i w Spadaniu. Mechanizmy tresury przedstawiają takżespektakle: Diagnoza i Odzyskać przepłakane lata, Przecenadla wszystkich, Pacjenci (Teatru TWA z Wrocławia), Zesłanido raju. Oto ilustracja jej efektów, zawarta w tym ostatnimspektaklu: Przed symboliczną trybuną maszeruje pochód. Spikerzapowiada: „Przed nami uczniowie szkół zawodowych, ciągleczerstwi i posłuszni. W czołówce przedszkolaki z przedszkolanr I, znane ze swojej bezkompromisowej postawy. Cukierki, konfetti,chorągiewki... Pełna entuzjazmu i zapału grupa studentów.Wsłuchajmy się w ten płynący prosto z serca śpiew:Chcemy się wiecznie bawić na łące w berkachcemy chodzić w płaszczach, a nie w pulowerkachw podręczniku pojmiemy każde zadaniewszystko co nam się przyśni jawą się staniekiedy zgrzeszymy, sami staniemy w kącie"— Sytuacja zagrożenia wolności, w której jest się pod presjąfizycznej czy psychicznej przemocy.Poczucie zagrożenia przybiera w świecie spektakli różne kształty:uosobieniem przemocy bywa władca-dyktator (król w Diagnozie,kapłan pieniężnej komunii w Przecenie, „Elita elit" w Ach,jakże godnie żyliśmy). Idea uzurpatorskiej władzy bywa uosobionaw jakiejś postaci symbolicznej — Szłośc Samojedna, intelektualista-dyktatorw przedstawieniu Musimy poprzestać na tym, cotu nazwano rajem na ziemi? — „inkwizytorzy" w spektakluOdzyskać przepłakane lata. To różnego rodzaju przedstawicielerządzących: Dziennikarz w przedstawieniu Jednym tchem.Pielęgniarz w Pacjentach, Strażnik w Exodusie, Sternik symbolicznejłodzi w Naszej liście przebojów, urzędnicy w Lekcji, członkowieelity rządzącej w Zesłanych do raju.Często jako źródło przemocy i zagrożenia wolności pojawiasię w świecie spektaklu grupa, tłum, przytłaczająca, wymagającapodporządkowania zbiorowość. Typowym przykładem — scena117