Aldona JAWŁOWSKA więcej niż teatr

Przecena dla wszystkichNajwybitniejszy spektakl roku 1977 to Przecena dla wszystkichTeatru Ósmego Dnia. Przecena jest potwierdzeniem wyboruzarówno postawy społecznej, jak i kierunku drogi twórczejzespołu, których wyrazem był zaprezentowany tu spektaklz poprzedniego roku. To próba pokazania reguł gry, którerządzą życiem społecznym w Polsce lat siedemdziesiątych,oraz konsekwencji tego stanu rzeczy dla życia ludzi takżew sferze prywatności. To próba uchwycenia sprzężenia zwrotnegomiędzy tymi dwiema sferami, nie dającymi się w istocierozdzielić. Ten „zły świat" nie mógłby istnieć, gdyby nie potężnewsparcie, jakiego udzielamy mu wszyscy swymi codziennymipozornie drobnymi kompromisami, rezygnacjami, wykrętnymitłumaczeniami „sytuacją życiową" lub jakąś nie wiadomoczym potwierdzoną „koniecznością". Zarazem jednak te słabości,nieodłącznie związane z ludzką naturą, nie mogłybysię rozwinąć w monstrualne wynaturzenia, gdyby nie były elementemsystemu owych „reguł gry" rządzących społecznym światem.Aby w nim dobrze funkcjonować, mówią twórcy Przeceny:Musisz nauczyć się nowego językaTrzymać się rzeczy pewnychWyćwiczyć uśmiech i lekko ugiąć kolanawykreślić niektóre słowa, wypluć pamięćUdawać, że nic się nie stało... 48Spektakl składa się z poszczególnych scen stanowiących syntezętypowych sytuacji, nie związanych ani postacią jednegobohatera, ani toczącą się w jakimś kierunku akcją. Wiąże jeproblem: władza sprawowana nad ludźmi już nie w imię jakichśwyższych racji, lecz dla niej samej i uleganie tej władzy. Rzeczywistośćteatralna Przeceny buduje się w nieustannym przechodzeniuod groteski, ostrej ironii, do pełnej dramatycznego48Kreacja zespołowa. Reżyseria Lech Raezak, songi z muzyką WaldemaraModestowicza i Mariana Przybyła. Teksty, scenografia, scenariusz — Zespół(w spektaklu wykorzystano fragment T. S. Eliota East Coker w przekładzieM. Sprusińskiego). Premiera Poznań, marzec 1977.90