Aldona JAWŁOWSKA więcej niż teatr

chaos; kolejne głosy są argumentami świadczącymi o małościludzkiej natury, a więc i nieuchronności zła w świecie społecznymprzez ludzi budowanym. „... Bóg się rodzi... Przyrzekłprzyjść i założyć królestwo swoje. Prorok pisał, że przyjdzierychło, ale o godzinie i dniu przyjścia nie wie. Ludzie oczekujągo z dawną wiarą i dawnym wzruszeniem."Przeminie milcząc groźny tłum stuleci,Byśmy ku prawdzie mogli podejść bliżejWtedy zasłona z mrocznych niebios zleciI w krzyk uderzą archanielskie spiżeA lud zawyje: jakże to przedwcześnieBłagalnie krzyknie: nie, to nazbyt skoroI czkając znów jakiegoś wodza weźmieBy go w pośpiechu wiódł fałszywy prorok...Świat tego spektaklu to piekło, w którym: „każdy, ktopragnie bezwzględnej wolności, powinien mieć odwagę zabićsiebie". Jak żyć w tym świecie, skoro: „Nie ma żadnego ideału,żadnej idei. To wszystko trzeba stworzyć. Musisz to wszystkostworzyć, już nie dlatego, że jesteś powołany do jakiegoświelkiego, jedynego dzieła, lecz po prostu, aby nie kłamać,aby nie żyć pod nieustannym brzemieniem własnej pogardy" —odpowiadają twórcy spektaklu.Wzmocnieniem wyrazistości tego — jednoznacznego przecież— przesłania jest wypowiedź zespołu zawarta w programiedo tego spektaklu, oto jej fragmenty: „Nasz spektakl jestskrótowym przedstawieniem procesu ewolucji jego twórców.Pierwszym krzykiem rodzącej się świadomości jest odczuciesiebie jako jednostki pozostającej w konflikcie z normą zbiorową,z rzeczywistością, której ciśnieniu podlega i płynącaz tego odkrycia niezgoda na świat upozorowany, wrogi [...].Na zgliszczach ułudnych idei, poza światem zetlałych nadzieii marzeń, zostawiając za sobą bagno upodlenia, już sami zesobą, bez pomocy proroków, opatrznościowych mężów i zawodowychakuszerów musimy podjąć trud budowy nowego życia.Od «ja» do «my» wiedzie droga okupiona ofiarą całopalenia,między «ja» i «my» wpisane jest dojrzewanie każdego z nas."87