Aldona JAWŁOWSKA więcej niż teatr

jest niezależność, coraz częściej musi walczyć, bronić się przedsłużbą. A powinna więcej. Powinna jeszcze odpowiedzieć zawłasną nieświadomość, dzięki której została wprzęgnięta w służbętotalitaryzmów, za to, że stworzyła środki umożliwiającetrwanie i funkcjonowanie ustrojów totalitarnych, które bezmisteriów na własną cześć tracą jakikolwiek sens [...], powstaniudzieła sztuki powinna towarzyszyć myśl o konstruowaniunowego społeczeństwa. Inaczej bowiem społeczeństwa znajdą sięw niewoli mecenasów sztuki [...]. Trzeba przeżyć strach, żebyprzestać się bać. Wpierw jednak trzeba zdać sobie sprawę z tego,że się boimy. Ja i ty. I to jest aktualne zadanie teatru. Prawdao głęboko własnym świecie trwogi, małego strachu przedutratą resztek ludzkich przywilejów, satysfakcji z dobrze wykonanejpracy, wiary w przydatność tej pracy dla innych, trochęludzkiej miłości, trochę spokoju, trochę nadziei [...], to "trochę"określa sens i cel naszego istnienia. Więc nie bać się szukaćcałego sensu, próbować dociekać finalnego celu, badać możliwościnajwyższego ładu [...], przekroczyć tę stałą przeszkodę, codziennyjednostajny, prymitywny rytm wyznaczony przez narzucanez zewnątrz schematy działań, roszczenia, pouczenia,ataki. To przekraczanie to właśnie praca nad spektaklem. Szukanienowej wiedzy, podstawowego sensu [...]. Znów będziemyszukać odpowiedzi na pytanie Józefa K., pytanie o «sądnajwyższy»." 45Manifesty ruchu — zarówno cytowane, jak i inne — formułująprogram etyczny odwołując się do wartości podstawowych,prawdy, odpowiedzialności za świat zastany, wolności.Rozwinięciem, realizacją tego programu są spektakle. W nichdopiero ocena zastanego świata i konstytucja sensu w morzuabsurdu uzyskuje pełny wyraz.Rok 1978 zamykają dwa ważne wydarzenia dla dalszego rozwojuteatru-ruchu. Pierwsze — to Forum Młodego Teatru, któreodbyło się w Bytomiu w dniach 25—26 października. Forumpowołało Radę Programową, która została przez uczestników45Teatr i trwoga, tekst zespołu Teatru Ósmego Dnia, „Informator AgencjiTeatralnej". Warszawa, lipiec 1978.164