Aldona JAWŁOWSKA więcej niż teatr

nabrzmiewają żyły na skroniach. Czasem bezdźwięczny krzyk,przechodzący w grymas histerycznego śmiechu. Autobus „jedzie"nie wiadomo dokąd. Jego pasażerowie albo ogłupiali, jakw letargu, albo śmiertelnie zmęczeni (efekt naturalny dłuższegotrwania w niewygodnych pozach), albo w stanie skrajnegonapięcia. Gesty nienawiści, rozpaczy, ale i ostrzeżenia. Jestw tym „autobusie" jakaś groźna siła. Niesamowity nastrójwywołują efekty akustyczne. Warstwa dźwiękowa tego spektakluto ogłuszający hałas, w którym przebijają się wzajemnie różnenaturalne odgłosy: miarowy stuk maszyny, zgrzyt piły, łoskotwiertarki, wycie syren, warkot pędzących samochodów, jakieśwybuchy, uderzenia młotem. Co chwilę na tle słabnącegohałasu dają się słyszeć strzępy pieśni masowych, komunikatówradiowych czy telewizyjnych, okrzyki skandującego na manifestacjachtłumu. Natężenie dźwięku jest tak wielkie, że po kilkunastuminutach nie sposób go wytrzymać. Równocześnie widać,jak rośnie napięcie i zmęczenie pasażerów „autobusu".Gdy wydaje się, że już dłużej nie można, światło gaśnie. „Autobus"znika.Musimy poprzestać na tym, co tu nazwano rajem na ziemi...?Rok 1976. Najważniejszy, choć niezbyt udany formalniei przez to nie w pełni zrozumiany przez publiczność spektaklzaprezentował Teatr Ósmego Dnia. „Zaczynam od nieograniczonejwolności, lecz kończę na nieograniczonym despotyzmie.Muszę jednak zaznaczyć, że innego rozwiązania zagadnieńnie ma i być nie może. Ludzkość musi być podzielona na dwienierówne części: dziesiąta część otrzymuje wolność osobistąi nieograniczoną władzę nad pozostałymi dziewięcioma dziesiątymi.Tamci zaś zatracają osobowość, stają się stademi bezgraniczne posłuszeństwo doprowadza ich w drodze przekształceńdo niewinności pierwotnej, do jakiegoś raju przedhistorycznego,w którym będą musieli jednak pracować.Więc skoro jest to dziewięć dziesiątych ludzkości i niewiadomo, co z nimi zrobić, to może lepiej wysadzić ich w powietrze?85