Aldona JAWŁOWSKA więcej niż teatr

tyczne, teatr estetyczny służy polityce, jest przez politykę sterowany,służy jej celom. Jest to teatr zniewolony. Jedynie teatretyczny może być prawdziwie wolny, a co za tym idzie naprawdępolityczny. O polityczności teatru nie stanowi tematyka jegospektakli, lecz jego etos, jaki wyznaje i realizuje. Teatr etycznyto zarazem teatr społeczny, traktujący siebie jako model społeczeństwaalternatywny wobec zastanej struktury społecznej(jednocześnie przebudowę świata zaczyna od siebie) [...]. Podstawowepytanie etyczne teatru politycznego, występującegoprzeciw strukturze rzeczywistości: Czy wolno tę strukturę naruszaćnie dając nic w zamian, nie proponując żadnego rozwiązaniapozytywnego [...]. Jeżeli ją naruszam, niezależnie odtego, w jaki sposób, to tę strukturę modyfikuję, wprowadzamdo niej nowe." 43„Granice kompromisu, czyli granice uczciwości. Kompromispragmatyczny, czyli życiowy (także i taki, który służy możliwościpowstania i prezentacji spektaklu). Kompromis taktyczny,etyczny i artystyczny, autocenzura, wejście w układ, czekaniena dobry moment. Jeżeli dopuszcza się możliwość kompromisówtym samym przyjmuje się «względnościową» koncepcję prawdy,[...] prawda na dziś i na jutro —jakaś prawda może być takżei u nich, u stróżów struktury, z którymi walczymy [...]. Ale sądzimy,mamy pewność, że istnieje obiektywna prawda, obiektywnasłuszność. I ta słuszność jest po naszej stronie — tamta stronanie ma racji. Tylko taka pewność może nam dać moralneprawo do działania." 44Podobnie jak w poprzednich latach najpełniejszym, najdojrzalszymwyrazem aktualnego stanu świadomości teatru-ruchujest wypowiedź programowa Teatru Ósmego Dnia zatytułowana„Teatr i trwoga". „Zdaje się, że takie jest dziś coraz częściej wymaganie,które staje przed artystą. Umiejętność przezwyciężeniawłasnego strachu. Cecha, której wymagano niegdyś od spiskowców,dynamitardów, rewolucjonistów, ludzi akcji społecznej.Bo też sztuka, której nieodłącznym warunkiem istnienia43Tekst nr 3. „Informator Agencji Teatralnej", Warszawa, lipiec 1978.44Tamże.163