Aldona JAWŁOWSKA więcej niż teatr

Straż pożarna... „Pleonazmusa" 40 to jakby kontynuacjapodjętego w poprzednim spektaklu problemu. Tym razem wyeksponowanyjest wątek przekształcania się idei we własne przeciwieństwo.Oto poszukiwacze i czciciele ognia mądrości zamieniająsię w straż pożarną, gaszącą gorliwie każde jego zarzewie.Okazuje się, że w gruncie rzeczy mądrość prawdziwa to właśniegłupota. Należy więc w imię tej ostatniej niszczyć konsekwentniepierwszą. „Niech się coś zajmie ognia iskrą — zadepczę — kubłemwody zaleję — a w popiół będę pluł — i bluzgał — niechcoś rozetli się głupawo — to mądrze stłamsim i oplujem" —recytują aktorzy w końcowej części spektaklu.ExodusRok 1974. Teatr studencki przeżywa wyraźny kryzys. Symbolicznądeklaracją wycofania się w sferę prywatności był Exodus 42 ,spektakl Teatru STU oparty na „poemacie obrzędowym" (podtytułExodusu) Leszka A. Moczulskiego. „Mam 26 lat. Byłemtym, któremu głosiło się pożar. Nie miałem czasu, by doprosićsię o odpowiedź na kilka pytań w życiu. Ciągle wybuchałyawarie i ktoś musiał biec do pożaru. Ale teraz musiałem w sobieznaleźć odrobinę ciszy na rozmowę. Czy będzie wreszcie ta chwilaspokoju, abym mógł usłyszeć jak żyłem?" 43To wyznanie określa główną problematykę spektaklu.Skoro zawiodły próby zmiany otaczającego świata, spróbujmyprzynajmniej nie ulegać jego niszczącej presji, nie pozwólmy,by ten świat zmienił nas wciągając w grę, w której niemożna pozostać sobą. Takie jest główne przesłanie Exodusu,będącego głosem zawiedzionego pokolenia, zupełnie różnym od40Realizacja zespołowa pod kierunkiem Ryszarda Majora. Premiera Kraków,sierpień 1973.41 T. Nyczek, Teatr „Pleonazmus", Warszawa 1979, s. 57 (zapis spektaklu).42Exodus — poemat obrzędowy Leszka A. Moczulskiego. Inscenizacja i reżyseriaKrzysztof Jasiński, muzyka K. Szwajgier (oraz P. Birula, M. Grechuta,K. Jasiński). Premiera Kraków, czerwiec 1974.42Cyt. za M. Kazimierska, Teatr studencki w lalach 1970—1974 i jego funkcjespołeczne i artystyczne, w: Warsztat Młodego Teatru. SZSP Zarząd Główny.Materiały do dyskusji. Warszawa 1975, s. 35.6 — Więcej niż teatr 81