Aldona JAWŁOWSKA więcej niż teatr

Podstawowym wyznacznikiem tego programu są spektakle. [...]Z perspektywy dziesięciu lat możemy powiedzieć, że nie ma takiegospektaklu, takiej wypowiedzi, którą musielibyśmy dziś odwołać.[...] Nie możemy ukrywać głębokiej nieufności co do możliwościrzeczywistych zmian w strukturze SZSP, wobec ludzi, którzyjeszcze wczoraj bezradnie rozkładali ręce, którzy mówili nam«prywatnie się z wami zgadzamy, ale sami rozumiecie...", którzydzisiaj zaprzeczają podpisanym wczoraj dokumentom albostarają się o nich zapomnieć. Nie wierzymy w reformyzarządzane odgórnie, dlatego właśnie domagamy się referendum."54Wypowiedzi te są zamknięciem i podsumowaniem kolejnegoetapu działania ruchu teatralnego. Powstanie „Solidarności" —rozpoczyna okres następny, który nie jest już przedmiotemanalizy zawartej w tej książce. Był to okres ponownego załamywaniasię ruchu. 55Pojawiło się przynajmniej parę faktów, wymienianychzazwyczaj jako możliwe powody takiego załamania.Teatr-ruch nagle znalazł się w rzeczywistości odmienionej natyle, że jego dotychczasowe cele straciły aktualność. Część z nichzostała zrealizowana — pełna swoboda wyboru dalszych drógdziałania; część stała się do nowej sytuacji nieadekwatna —zabrakło bezpośredniego przeciwnika. Teatr stanął wobeckonieczności ponownego rozpoznania otaczającego świata,poszukiwania własnego środowiska, nowego kształtu organizacyjnego.Centrum konfliktu społecznego tworzyło się gdzieindziej. Wiele aktywnych osób odpłynęło z teatru-ruchu kuowemu centrum.Jak ocenić przebytą przez ruch teatralny drogę? Przypomnijmyomawiane na początku tego rozdziału trudności związane z takąoceną. Nie sposób więc odpowiedzieć na pytanie, czy drogata skończyła się klęską, czy zwycięstwem. Tym bardziej żesprawa nie jest zamknięta. Młody teatr trwa wbrew wszystkiemu,z zaskakującą uporczywością. Funkcję mecenatu przejęły domy54Tamże, wystąpienie z dn. 21 września 1980 na Plenum ZG SZSP w Uniejowie.53O sprawach tych pisałam szerzej w artykule Teatr młodej inteligencji —dzisiaj („Dialog" 1981, nr 7).172