Aldona JAWŁOWSKA więcej niż teatr

az, nawet sprzecznych koncepcji sprawia, iż nie jest tu możliwafascynacja „jedną wiarą", dążenie do spójnej, wszystkowyjaśniającej filozofii człowieka. Jest to raczej ciągle ponawianapróba budowania indywidualnych wyjaśnień na własnyużytek. Podstawą staje się doświadczenie egzystencjalne, prerefleksyjne,a nie poznanie przez zmysły i rozum. Poszukiwaniaidą tu w kierunku ustalenia innych relacji między człowiekiemi przyrodą niż te, które stanowią jedno z podstawowych założeńtradycji cywilizacji zachodniej. Zgodnie z nią człowiekjest stworzeniem wyjątkowym, „królem przyrody", a zarazemnajwyższym jej wytworem. Opanowywanie przyrody, dominacjanad przyrodą, były od wieków głównym zadaniem ludzkości.Przedstawiciele licznych ruchów ekologicznych dążądo odwrócenia tego porządku. Człowiek jest częścią przyrody,z którą powinien umieć współistnieć. Doświadczenie siebiejako części świata staje się punktem wyjścia rozwijania świadomościzbliżonej do tradycji kultury Dalekiego Wschodu.Ustalanie swego miejsca w świecie jest tu rzeczywiście wynikiemwłasnych twórczych poszukiwań, do których zobowiązujeodrzucenie wszelkich doktryn, które krępowałyby w tych poszukiwaniachzakreślając jakiekolwiek ramy.Filozofie człowieka powstające na podstawie takich założeńtworzą świadomość kosmiczną, poszukują dróg odzyskaniautraconej harmonii człowieka z Wszechświatem. Tworzą świadomośćplanetarną, której przeciwieństwem jest określenie sięprzez uczestnictwo w takich całościach społecznych, jaknaród, państwo, organizacja polityczna czy religijna.Społeczności alternatywne podejmując krytykę nauk społecznych,rozpoczętą w okresie studenckiego buntu w latach sześćdziesiątych,zwracają szczególną uwagę na język, na kategoriepojęciowe, które zakreślając pole opisu eliminują pewneobszary rzeczywistości i problemy przez to, iż się one w tychkategoriach nie mieszczą. Weryfikacja naukowego językai wzbogacenie go możliwe są wtedy, gdy powróci się do podstawowychdoświadczeń, spróbuje na nowo ustalać relacjemiędzy rzeczywistością a opisującymi ją znakami. „Doświadczyć,dotknąć bezpośrednio, a nie jedynie ogarnąć myślą..." —27