Aldona JAWŁOWSKA więcej niż teatr

ironii „sprawozdaniem" z przebiegu „socjalizacji", jakiej poddawanisą wchodzący w życie młodzi ludzie. Zaczyna się autoprezentacjąbohaterów: „Jesteś —jednym z wielu, jesteś jednym z nas.drugą z lewej głową w tłumie na ulicy. [...] Jesteś jednym z nas,chcesz być kimś..." W dalszych scenach, okazuje się, co to znaczy„być kimś" i jaką się za to płaci cenę. Chcesz być kimś — będzieszsię musiał trochę pobrudzić. Rzeczywistość spektaklu to dobrzeznane polskie realia lat siedemdziesiątych — „podkładanie świni",dwulicowość, rezygnacja z własnych poglądów, brutalne scenyz koszmarnych pijackich libacji i jako stały przerywnik bełkotśrodków masowego przekazu. A w tym świecie miotający się,ogłupiali „bohaterowie", którzy nie potrafią „być kimś", nawetwedle standardów przez ten świat wyznaczonych. Wyrazem porażkijest toast wznoszony na cześć tego, który uległ presji rzeczywistości— jak się potem okazuje pozornie. „— Za naszą bezimienność.Za szarość i nijakość. Za naszą nieobecność..." W sytuacji,z której nie ma dobrego wyjścia, pozostaje jeszcze pokusacałkowitego znieczulenia, symboliczna pastylka. ,.— Jestem pastylkąna uspokojenie" — deklamują aktorki wiersz WisławySzymborskiej:Wiem co zrobić z nieszczęściemjak znieść złą nowinęzmniejszyć niesprawiedliwośćrozjaśnić brak Boga...Jesteś jeszcze młodypowinieneś urządzić się jakośKto powiedziałże życie ma być odważnie przeżyte...?Pastylka jednak w końcowej scenie zostaje odrzucona.Bohater Planów na życie nie dokonał exodusu ze swymi ideałami(polemiczne odwołania się do Exodusu są w tym spektakluwyraźne), nie poddał się zażywając symboliczną pastylkę. Postanowiłznieść swoje porażki, czas „bez znieczulenia..." 56Lepsza przemiana materii to spektakl utrzymany konsekwentniew konwencji surrealistycznego żartu, metafory. PunktemS6R. Jałoszyński, Plany na życie — moralitet uwspółcześniony, „Zeszyt Dokumentacyjny"nr 1, kwiecień 1979. SZSP. Poznań, s. 65.100