ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН
Untitled - СоÑоÑ-ÒазаÒÑÑан ÒоÑÑ
Untitled - СоÑоÑ-ÒазаÒÑÑан ÒоÑÑ
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Жалпы, қазақ журналистикасы тарихында көркем-публицистикалық<br />
жанрлардың басым болғаны мәлім. Күні кешеге дейін қазақ журналистикасы<br />
сараптамалық мақалалардан бойын аулақ салып келгені белгілі.<br />
Өткен ғасырдың 90-жылдарынан саяси өміріміздегі түбегейлі<br />
өзгерістердің нәтижесінде біздің журналистикада да төңкеріс болды десек<br />
артық айтқандық емес. Соның нәтижесінде қазақтілді журналистикада<br />
сараптама туып қалыптасты. Қазір кез-келген газет-журналдардан<br />
да, телеарналардан да сараптаманың элементтерін таба аламыз.<br />
Газет жанрлары бір-бірінен берілу тәсілі жағынан, стилінен, тіпті<br />
жолының санымен ажыратылып жатады. Сараптаманың анықтамасына<br />
үңілер болсақ, қарапайым тілмен, «белгiлi бiр оқиғаны немесе мәселенi<br />
оған қатысы бар адамдарды қатыстыра отырып, дерек пен дәлелдерді,<br />
фактілерді араластыра талдап, сараптау» деген бір сөйлеммен жеткізуге<br />
болады.<br />
Сараптаманың ең басты ерекшелігі – ол ешкімнің тапсырысынсыз,<br />
белгілі бір мүддеге бағынбайтын, обьективті жанр. Егер, сіздің<br />
қызмет ететін ақпарат құралыңыз қандай да бір саяси күштердің немесе<br />
мемлекеттің ықпалында болса, сараптамаңыз да біржақты болуы<br />
ықтимал.<br />
Қазақ журналистикасы негізінен Ресей журналистикасына қарап бой<br />
түзеп, орыс журналистерін үлгі етуге құмар болып тұратыны белгілі.<br />
Ал, сол Ресей журналистикасы Батыстан үйренеді. Батыстық<br />
журналистиканың негізгі қағидасы –обьективтілік.<br />
Демек, сараптаманың ең басты ескеретіні – сыңаржақ көзқарастардан<br />
аулақ болу, обьективтілік және журналистің жеке пікірін білдіруден<br />
сақтану.<br />
Жасыратыны жоқ, қазіргі журналистиканың негізгі өзегі – журналистің<br />
көсемсіп ақыл айтуы мен өзінің жеке пікірін көлденең тартудан тұрады.<br />
Бұл журналистік этикаға мүлдем жат. Сол себепті де, сараптама жасауда<br />
журналистің ең басты ескеретіні – жеке пікірін таңудан сақтану,<br />
көсемсіп ақыл айтудан аулақ болу.<br />
Сараптама – негізінен қоғамдық басылымға тән жанр. Өкінішке қарай,<br />
қазақстандық журналистика тарихында қоғамдық басылым немесе телеарна<br />
деген болған емес. Оның жақын арада дүние есігін ашуы мүмкіндігі<br />
ҚАЗАҚСТАН <strong>ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ</strong> <strong>ТӘЖІРИБЕСІНЕН</strong> | 102 |
Change language