ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН

Мысал
2002 жылы халқының айтарлықтай бөлігі мұсылман саналатын Нигерияда,
оның үстіне Рамазан айында «Мисс Земля» байқауын өткізу туралы
шешім қабылданды. Бұл ақылға қонымсыз шешім еді. Соның салдарынан
елде жаппай тәртіпсіздік орнап, арты кәдімгі төбелеске ұласты. 200-
ден астам адамның өмірін қиған осы оқиға салдарынан ел экономикасына
миллиондаған шығын келтірілді. Оған жергілікті This Day («Бүгін»)
басылымында жарияланған мақала ықпал еткен болатын. Есі кеткен автор
байқау қатысушыларын суреттей отырып, сұлулар байқауын көрсе
«тіпті Мұхаммед пайғамбардың өзі арулардың бірін әйелдікке алар еді»
деп тамсаныпты. Осы оқиғадан кейін көптеген журналистердің кәсіби
жауапкершілік жайын ойлана бастағаны рас.
Журналистің қақтығыстарды көрсетудегі жауапкершілігі қандай? Оңын
жауабы қарапайым: журналист ақпараттың шынайы берілуін қамтамасыз
етуі тиіс.
Бірақ, шындықты айту да оңай емес!
1. Журналист ешқашан вакуум ішінде немесе қақтығыстың сыртында
жүрмейді. Қай кезде де журналисті өзінің жеке басының мақсаты
үшін қасақана пайдаланатын жандар табылады.
Әсіресе, ақылды әрі айлакер адамдар көп жағдайда журналисті өзінің
ойын жоспарын алға сүйреуге итермелейді.
Мысал
Қазақстандағы саяси тұрақтылық пен елдің инвестициялық
тартымдылығын көрсету үшін билік орындары бірнеше рет батыс журналистерін
қызметке тартты. Оппозиция болса, халықаралық ақпарат
құралдарын адам құқықтары мен сөз бостандығының бұзылып жатқанын
көрсету үшін пайдаланды.
2. Журналист әрбір қақтығыста белгілі бір рөл атқарады, ол не өртке
май құяды (көбіне болатын жағдай) немесе қысымды төмендетеді
(кездейсоқ болатын жағдай).
Әрқашан мынаған сен:
- әрбір оқиға ақпарат ағынының бетінде қалқып жатқан жоқ;
- сенсацияны әрқашан мақсат тұту қажет емес;
- «шындықтың» бірнеше жағы болады;
- жалпыадамзаттық құндылықтар бәрінен де маңызды.
| 69 | ЖУРНАЛИСТИКА НЕГІЗДЕРІ