ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН
Untitled - СоÑоÑ-ÒазаÒÑÑан ÒоÑÑ
Untitled - СоÑоÑ-ÒазаÒÑÑан ÒоÑÑ
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
жоспарлары туралы айту;<br />
– өткендегі, қазіргі және келешектегі келеңсіздіктер үшін белгілі бір<br />
ұлтты, діни топты кінәлау;<br />
– қандай да бір ұлтқа, нәсілге. дінге қарсы әрекеттерге үгіттеу;<br />
– қандай да бір ұлт, дін өкілдеріне қарсы бағытталған геноцидті, қуғынсүргінді,<br />
күштеп қоныс аудару оқиғаларын ақтау;<br />
– тбелгілі бір ұлттың немесе дін өкілдерін қызметтен аластауды талап<br />
ету;<br />
– белгілі бір ұлт, дін өкілдеріне қоқан-лоққы көрсету немесе оларға қарсы<br />
күш қолдануға азғыру.<br />
Егер мәтінде осы белгілер болса авторлардың үстінен қылмыстық іс<br />
қозғауға болады.<br />
Этностың теріс образын қалыптастыру<br />
Ұлтқа қарсы теріс пікір түрлі жолдармен қалыптастырылады.<br />
Бірінші, этносқа тікелей ксенофобиялық сипаттама беру. Мәселен, «Дін<br />
және мемлекет!» деп аталатын мақалада этносқа қатысты зоологиялық<br />
жеккөрініш сезімі, тікелей қорлау байқалады: «Конституциямызға<br />
көз жүгіртпеген көр көкіректерді надан демей адам дейміз бе, қалай<br />
дейміз? Өз алдымызға ел болсақ та өрекеңдердің сарымсақ сасыған<br />
қылтанақ қызыл тұмсығынан сүйіп, қолаңса сасыған қолтығынан иіскеп,<br />
шошқаның күлімсі иісі сіңген шалбарының балағын құшақтауды<br />
қоямыз ба, жоқ па? Ар қайда намыс қайда? Азат елміз бе, әлде мазақ<br />
елміз бе?<br />
Бұндай сипаттамалар көп емес, бірақ олардың бұқаралық ақпарат<br />
құралдарында жариялануы этнос туралы теріс пікір қалыптасуына<br />
ықпал етеді.<br />
Екіншіден, ұлт туралы теріс пікір этникалық стереотиптер арқылы<br />
қалыптасады. Этномәдени стереотип – белгілі бір халықтың мінез-құлқы<br />
мен дағдысына қатысты қалыптасқан жалпылама түсініктер. Олар көп<br />
жағдайда теріс пікір қалыптастырып, белгілі бір ұлтқа деген үрей, сенімсіздік<br />
пен күмән тудырады. Мысалы, «Қытай қазақтары қыздарын басқа<br />
ұлтқа бермейді» деген жарияланымда Қытайдан келген оралманның<br />
сұхбаты жарияланған. Ол: «Сөз келісінде, жамандағандай боламын,<br />
айтпаса тағы болмас, сіздерде әлі де болса орысшылдық басымдау<br />
ма деймін. Көшеде, не көпшілік орындарда болсын екі қазақ кездессе<br />
қазақшасын умытып орысша сөйлесіп тұрады. Содан да болса керек,<br />
ҚАЗАҚСТАН <strong>ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ</strong> <strong>ТӘЖІРИБЕСІНЕН</strong> | 408 |
Change language