ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН

кейбір жастар арасында ибалылық, инабаттылық, улкенді сыйлау, не
кішіге қамқорлық жетпей жататын сияқты».
Жанама түрде алып қарағанда, мұның астарында: орыстар сыпайылық
дегенді білмейді, тәрбие көрмеген, жасы үлкенді сыйламайды, жасы
кішіге көмектеспейді деген теріс наным жатыр.
Жалған қағидалар ойдан шығарылған, этнос туралы рабайсыз
идеялар арқылы да қалыптасады. «Қауіпті постулаттар» деп аталатын
мақалада саясаттанушы Қазақстанға сырттан келетін қауіпті төрт
факторды атап өтеді (Батыстың кері әсері, Қытай халқы санының шектен
тыс артуы, араб шовинизмі): «Ал, ескі құда Ресейдің мәдени-саяси
иірімнің ішінде отырып (қазір де отырмыз) біз араққа қатты берілдік.
Орыстың тікбақай мінезі қала мәдениетінің негізіне салынып,
қазақты бір-біріне суық сәлемдесетін деңгейге түсірді. Орыстың
жейтін тамағы - шошқанын жаясы қазақтың мінезіне қызғанбауды
әкелді. Өйткені, шошқанын аталығы аналығын қызғанбайды. Қазақ
арасында жеңіл жүріс, ажырасу көбейді. Орыс қызының, орыс әйелінің
тасыр мінезі қазақ әйелін өзгертіп жіберді: қара саңға дейін көрінетін
қысқа көйлек киетін болды».
Көріп отырғанымыздай, аталған үзіндіде «орыстар шошқа етін жейді»
деген түсінік қолданылған және ол этносқа қатысты теріс пікір
қалыптастырады. Сөйтіп, тіпті басқа сыймайтын ойларды айтады
(Орыстың жейтін тамағы - шошқанын жаясы қазақтың мінезіне
қызғанбауды әкелді. Өйткені, шошқанын аталығы аналығын
қызғанбайды.).
Ұлтқа қатысты жағымсыз пікір қалыптастырудың тағы бір тәсілі – жекелеген
оқиғаны жалпыландырып, оны тұтас бір этносқа таңып
қою.
«Скинхедтер қазақ қызын өлтірді» деген мақалада Санкт-Петербургте
қазақ қызы Айнұр Бөлекбаеваның өлтірілуі жайы сөз болады. Қайғылы
оқиғаға белгілі саясаткерлер баға береді. «Ұлт тағдыры» қозғалысы
төрағасының орынбасары Хасен Қожахмет: «Мұндай жағдайлар
бізде 70-ші жылдары болған. Автобуста, коллективте: «Неге
қазақша сөйлейсіңдер?» деп, Қазақстанда талай қазақтарға қорлық
көрсеткен. Ал, енді Ресей халқының санасы сол деңгейден аспағаны
көрініп тұр». 70-ші жылдары орыстар қазақтарға қатысты қылмыс жасады
деген дәлелсіз тұжырымын автордың ар-ұятына қалдырайық.
| 409 | МЕДИА-ҚҰҚЫҚ