ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН

Жүргізушілердің әр сюжетке орай немесе қонақты студияға шақырған кезде
айтатын сөздері белгілі бір ізбе-ізділікпен жазылуы тиіс. «Жүргізушінің
сюжет алдында айтатын сөзін (подводка) жаңалықтар бағдарламасына
тән дәстүрлі тәсілмен «бұл туралы бәленшенің материалында...» деп
аяқтауға болады. Дегенмен еркін жазу үлгісімен, бірақ қалыптасқан шаблондарды
пайдаланбай, сюжеттің мазмұнына және авторына тоқталмай
жазған дұрыс. Мәселен:
Ж1 (жүргізуші) – Қазақстанда шекара әскерінің құрылғанына он екі
жылдан астам уақыт өткеніне қарамастан, кеңестік дәуірде өмір сүріп,
тәрбиеленгендердің санасындағы алыс және жақын шетел ұғымы өзгерген
жоқ.
Ж2 – Біздің бірге өмір сүріп үйренгеніміз соншалық, Мәскеудегі немесе
Ташкенттегі туыстарға, Қырғызстандағы Ыстықкөлге барып қиындықсыз
демалып қайтуға болатынын біле тұра, олардың мүлдем басқа мемлекеттер
екенін ұмытып кетіп жатамыз.
Ж1 - Өкінішке орай, жақын шетелдер шекарасында да қақтығысты
жағдайлар жиі орын алады. Бұл – шындық.
Сюжет – қазақ-өзбек шекарасындағы қақтығыс
«Ақпараттық» деген терминді ақтау үшін жүргізуші мәтініне статистикалық
мәліметтерқосу қажет. Бірақ оны бірінен кейін бірін тізбектей бермей,
қызықты фактілермен және түйіндермен бөлген жөн. Дегенмен
қатар оның ақпараттық бағдарлама еместігін естен шығармау керек.
Сондықтан онда эмоция мен субъективтік бағалаудың болғаны абзал.
Қонақтарға қойылатын әрбір сұрақты сценарийге түсіргенде оның жауабын
алдын-ала бағамдайтындай етіп жазылуы тиіс. Өйткені, келесі
сұрақ соның негізінде жазылады. Бұл жүргізушінің жүгін жеңілдету үшін
жасалады. Өйткені, көбіне бір күнде бірнеше бағдарлама жазылады
және жүргізуші материалда не жазылғанын сценаристен жақсы білмейді.
Егер телебағдарламаға қонақ шақырылатын болса сценарийде оның
студияға қалай кіретіні, қандай музыка ойналатыны, қандай бейнекадрлар
берілетіні (жұмыс, демалыс кадрлары) толық сипатталады.
Көбіне бағдарлама шығарушылары қонақтың студияға бірнәрсе ала
келуін өтініп жатады (студияны жандандыру мақсатында). Сценарист
бұдан хабардар болуы қажет. Өйткені, қонақтың әкелген бұйымына
қатысты сұрақтарды дайындап, оның қалай жұмыс істейтінін көрсетіп
беру сұралады. Сценарийге осы іс-әрекеттердің бәрі жазылады.
| 317 | МАМАНДАНУ – ТЕЛЕВИЗИЯ ЖӘНЕ РАДИО