ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН
Untitled - СоÑоÑ-ÒазаÒÑÑан ÒоÑÑ
Untitled - СоÑоÑ-ÒазаÒÑÑан ÒоÑÑ
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
көркем тілмен баяндалатындығында. Одан өзгешелейтін белгілері –<br />
жанрлардың араласа қолданылуы. Мәселен, сараптамалық очеркті фичерзке<br />
жатқызуға болады. Онда белгілі бір оқиғаны сараптау, баяндау,<br />
ақпарат беру әдісі де, көркем тілді қолдану әдісі де кездеседі.<br />
Демек, қазіргі заманғы очерк дегеніміз – белгілі бір оқиғаны көркем<br />
тілмен баяндайтын репортаж бен сараптаманың сығындысы.<br />
Очеркте кең көсілуге болады. Алайда, оқырманды жалықтырып алмауды<br />
да ойластырған жөн.<br />
Очеркке журналистер – саяси оқиғаларға шолу жасау кезінде, саяси<br />
портрет жасағанда, жолсапар күнделіктерін жазғанда, эссе жазуда иек<br />
артады.<br />
САЯСИ ПОРТРЕТ – халықаралық немесе мемлекеттік саяси<br />
шенеуніктердің характерін ашу мақсатында жазылады. Портреттік очерк<br />
– адамның ішкі жан-дүниесін, психологиялық иірімдерін ашады. Онда<br />
негізгі көркем тәсіл ретінде – психологизм қолданылады. Автор белгілі<br />
бір тұлғаның мінез-құлқын оның іс-әрекеттерімен ұштастыра отырып<br />
айқындауға талпынады.<br />
Демек ішкі және сыртқы пішінін суреттеу арқылы кейіпкерінің бейнесін (я<br />
жағымды, я жағымсыз) сомдау.<br />
Көптеген сарапшылар очеркті көркем әдебиет жанрларының қатарына<br />
да жатқызады. Алайда, қазіргі біздің қолданатын әдіс-тәсілдеріміз сәл<br />
өзгерді. Мәселен, белгілі бір саяси тұлғаның саяси портретін жасау керек<br />
болды дейік. Әуелі, сіз ол адам туралы, қайда қандай сөздер айтқанын,<br />
нені уәде еткенін, жеке өмірінде қандай жетістіктер мен табысқа жеткенін,<br />
неден сүрінгенін, неге көңілі құлағанын егжей-тегжейлі зерттеу<br />
қажет. Содан кейін оның саяси портретін сомдауға кірісіңіз.<br />
Бұл жерде ескеретін мәселелер фактілер айқын әрі дәлелді болсын. Онсыз<br />
жеке басына тіл тигізді деген желеумен, сотқа тартып жүруі мүмкін.<br />
Екіншіден, тапсырыспен портрет жасаудан аулақ болыңыз. Сіз ешқандай<br />
саяси пиарды немесе басқа да мүдделерге қызмет етпейтін, бейтарап<br />
тұлға болуыңыз керек. Сол кезде ғана портрет айқын болады.<br />
САЯСИ ОҚИҒАЛАРҒА ШОЛУ – очерктің мақсаты ыстық-суығы<br />
басылмаған жаңа ақпараттарды жеткізу емес, мұнда уақыт немесе оперативтілік<br />
маңызды емес. Сонау жылдардың оқиғасын да оқырманға<br />
танымдық тұрғыдан баяндап беруге болады. Мәселен, апталық басы-<br />
ҚАЗАҚСТАН <strong>ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ</strong> <strong>ТӘЖІРИБЕСІНЕН</strong> | 98 |
Change language