ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН

Орыстілді ақпарат құралдарына жарнамаға келгенде артықшылық
беріп, монополияға жол ашып отырған ТМД-дағы жалғыз ел –
Қазақстан. Монополияның қай түрін болса да шектеу – нарықтық
экономиканың заңы және демократия мәдениеті. Ендеше, бұдан былай
қазақ жерінде бөтен тілге қамқорсудың еш жөні жоқ. БАҚ саласы
бойынша халыққа тарайтын жарнаманың міндетті түрде мемлекеттік
тілде жасалуын, қазақ баспасөзі мен ақпарат құралдары арқылы
халыққа жетуін қамтамасыз ететін заңдық кепілдік қажет.
(Жас қазақ, №24, 28 маусым 2008 жыл).
Міне, қазақстандық БАҚ-тың құлағын ұстап отырғандар, қазақтілді журналистика
майталмандары осындай пікір айтады. Осы пікір айтушылардың
ішінде «журналистика менеджменті дұрыс қалыптаса алмай отыр» деген
пікір айтылды.
Себебі:
Біріншіден, қазақтілді журналистика саласында бәсеке таяз. Нарық
заманының басты талабы – бәсекеге лайық тауар өндіру болса, біздің
өндіріп отырған тауарымыз бәсекеге қауқарсыз. Рас, бүгінгі таңда әрбір
қазақтілді басылымның қоғамда алып отырған өз орны бар. Белгілі бір
деңгейде қоғам өкілдерінің сұранысын өтеп отыр деп ауыз толтырып та
айта аламыз. Дейтұрғанмен, бізде самарқаулық басым. Мұны меніңше,
ешкім жоққа шығара алмайды.
Екіншіден, шығарып отырған газет-журналымызды тарату мәселесінде
кемшіліктер жетіп-артылады. Жасыратыны жоқ, қазақтілді басылымдар
көпшіліктің баспасөзге жазылуы арқылы таралады. Қазір қымбатшылық
қос өкпеден қысып тұр. Шалғай ауылдардағы табысы төмен ел-жұрт 3-
4 мың (бір жылға жазылу) тұратын газет-журналдарға жазыла бермейді.
Өйткені, қалта көтермейді. Халықтың әл-әуқатының нашарлығынан
бізде баспасөзге жазылу соңғы жылдары бәсеңсіді. Сондықтан аудан
орталықтарына, алыстағы елдімекендерге апталық газеттерді 30-60
теңге аралығында баға қойып, жеткізіп сатса, меніңше, ол өтеді.
Мысал ретінде өзім қызмет ететін «Жас қазақ» басылымын алайық.
Бір жылға Қазақстан қалалары бойынша жазылу бағасы – 2623 теңге,
56 тиын. Егер жыл бойы «Жас қазақты» еліміздің түкпір-түкпіріндегі
ауылдарда 30 теңгеден сатқан күннің өзінде, оқырман өз қалтасынан
бір жылда 1440 теңге шығарады екен. Бірақ, бұл басылымға шығын
әкелуі ықтимал. Сол сияқты, республикалық басылымдарды аймақтық
| 373 | КЕҢЕСТЕР