ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН

ҚҰРЫЛЫМ
Іске кіріспей тұрып, материалды ізбе-із баяндау жағын ойластырып
алыңыз. Мүмкін әртүрлі құрылым мен пішінді пайдаланған дұрыс
шығар.
Айталық, кей мақалалар кішігірім репортаждан, кейде анықтама мен
сарапшының пікірінен басталады. Автор мәтіні сұхбатқа және т.б. ұласып
кетеді. Бірақ, егер іскерлік БАҚ-та жұмыс істегіңіз келсе, мен сізге журналистік
қызметтің алғашқы сатысында стандартты схеманы ұстануды
кеңес етер едім:
- Тақырып. Әрбір масс-медиа және әр редактордың тақырып таңдауға
қоятын талаптары бар. Бастысы сіз таңдаған тақырып басылым пішініне
сәйкес болса болды.
- Көп жағдайда тақырып кішігірім тақырыпшамен бірге беріледі. Ол
оқырманды мәтіннің қандай мәселеге арналғанынан құлағдар етеді.
МЫСАЛ («Коммерсантъ» басылымы, 29.09.2008):
«Доминирующее наложение»
// «Газпром нефть» и ТНК-ВР оштрафовали за монополизм
Тақырып оқырманның назарын өзіне бұрып әкетеді, сондықтан оны
әдетте барынша ашық, көзге ұрып тұратындай етіп беруге тырысады.
Тақырыпша болса тақырыпты нақтылай түседі: мұнай-газ саласының
проблемалары қызықтырмайтын оқырман оны оқымайды.
- Кіріспе бөлімі («лид», «кіріспе»).
Ол оқырманды «іліп» әкетіп, оның алдында ақырына дейін оқып шығуға
тұрарлық мақала жатқанына сендіруі тиіс. Ақпараттық БАҚ-та әдетте
жаңалықтан бастайды. Оған қатысты проблеманы, мәтінде жауап
берілетін сұрақтар содан соң жазылады. Оны көлемі жағынан кішігірім
(бірден оқырманның ішін пыстырып алмайтындай етіп), бірақ ашық және
қызықты етіп жазу қажет.
- Бұрынғы тарихы («бэк», «бэкграунд») – жарияланым кейіпкерлерінің
бұған дейінгі тарихы, ол қатысқан маңызды оқиғалар туралы жазылады.
Оқырманның білім көлемі жағынан сізбен тең еместігін ешқашан естен
шығармаңыз. Материалды дайындап, болып жатқан оқиғаны зертте-
ҚАЗАҚСТАН ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН | 178 |