ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН

ҚАЗАҚ ТЕЛЕРЕПОРТАЖЫ: БҮГІН ЖӘНЕ ЕРТЕҢ
(кешесі жазылмаған)
Айбар Олжаев
КІРІСПЕ ОРНЫНА ҚЫЗЫҚ ДИАЛОГ
- Тележурналистикаға не үшін келдің?
- Халық пен билік арасына көпір орнатқым келеді, аға!
- Құрылысшылар жәй көпір салу үшін қанша тонна цемент, қанша
арматура керек екенін біледі. Сен айтқан көпірді тұрғызу үшін не
керек?
- ?
Бұл өте заңды үнсіздік. Үлкен идеалдардың материяға айналатын
механизмдерін жас буын қайдан біледі? Тек ол үнсіздік ары кетсе жарты
жылдан аспау керек. Сонда ғана заңды. Асса, қазақ журналистикасының
қасіреттерінен құралған шырмау торға тағы бір шала тілші ілінбек.
РЕПОРТАЖДЫҢ ЦЕМЕНТІ МЕН АРМАТУРАЛАРЫ
Сонымен жас досым, екеуміз бір нәрсені анықтадық. Сен алдыңа “ертең
тележурналист боламын” деген үлкен мақсат қойдың. Енді алдағы
жылдарың осы мақсатты іске асыруға арналатын болады. Бүгін сен
бізбен бірге тележурналистикадағы жанрлардың “королі” - репортаж
әлемін аралап қайтасың.
Репортаждың да өзіне тән құрылыс материалдары бар. Технологиялық
жағынан репортаж: подводка, ЗКТ, синхрон, шумовой, стенд-ап, отводка
сынды бөлшектерден құралады. Терминдерді әдейі аудармасыз
бердік.
Подводка (кіріспе)
Әдетте сен теледидар қосып жаңалықтарды көргенде репортаждың бірден
басталып кетпейтінін байқаған шығарсың. Тілшінің дауысы шықпас
бұрын студиядағы диктор алдағы репортаждың түп-төркінін баяндап
береді. Көбіне баяндамасы 3-4 сөйлемнен аспайды. Диктордың осы
сөздері “подводка” деп аталады. Тілші емес диктор оқыса да, подводка
- репортаждың айрылмас бөлігі. Оны тілші, яғни, жақын болашақта өзің
| 279 | МАМАНДАНУ – ТЕЛЕВИЗИЯ ЖӘНЕ РАДИО