ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН

айтқанда, журналист өзін тергеу органының орнына қойған.
Дәлдік, ойланып сөйлеу – бұқаралық ақпарат құралдары үшін барлық
жағдайда қолданылатын қағидаға айналуы тиіс. Жарияланымда дау тудырмайтын
бір ғана факт бар. Ол – әбден жәбірленген мәйіттің табылуы.
Қалған ақпараттың бәрі бір ғана тараптың пікірінен (өлтірілген
адапмның туыстарынан) құралған. Олар Айдынның қайтыс болуына
байланысты ауылдағы ұйғырларға көптеген айыптаулар таққан. Егер басылымда
журналист тәуелсіз жұмыс істейтін болса да, бұл журналиске
кімнің даусының оқырманға жетіп, кімдікінің жетпейтінін шешу құқығын
бермейді. Өйткені, тараптардың бәрінің пікірі берілуі тиіс. Соның
ішінде құқық қорғау органдарының пікірі де жариялануы қажет (егер органдар
белгілі бір ақпаратты беруден бас тартқан жағдайда журналист
ол туралы өз мақаласында айта алады).
Тек қана ұйғыр халқына көрсетілетін қайырымдылық көмек туралы пікір
де біржақты жазылған (жеке тұлғалар кімге қаржылық көмек көрсететінін
өзі таңдайды). Журналистің басқа да расталмаған мағлұматтары да
күмән тудырады (мысалы, бұрында ауыл ұйғырларының қырғыздарды
қудалағаны, кейін оған қазақтардың айыпталғаны туралы ақпар).
Мақаладағы Жасырын ұйым не істеп жүр? деген тақырыпша да
күмәнді. Мұнда ауылда құпия ұйымның жұмыс істейтінін растайтын бірде-бір
мағлұмат жоқ.
Жалпы алғанда, жарияланым (соның ішінде Д.Көшімнің пікірі)
төмендегідей коммуникативтік мақсатқа құрылған: қайғылы жағдайға
апарып соқтыратын жергілікті қақтығыстарға қоғам назарын аудару;
билікті ұлтаралық қарым-қатынастың ең өзекті мәселелерін шешуге
итермелеу. Алайда, журналистің қақтығысты баяндаудағы әдіс-тәсілдері
этника аралық байланыстар тақырыбындағы әлемдік және еуропалық
стандарттарға сәйкес келмейді.
Кейбір бұқаралық ақпарат құралдарындағы этникалық тақырыпта
жазылған материалдарды талдау барысында біз көптеген жарияланымдарда
Дұшпандық тілінің қолданылғанына көз жеткіздік.
Дұшпандық тілінің негізгі сипаттамасы (түрлері мен нысандары) мына кітапта берілген:
Язык мой… Проблема этнической и религиозной нетерпимости в российских СМИ /
Құраст. А.М. Верховский. – М.: РОО «Центр «Панорама», 2002. 17-19-беттер. Дұшпандық
тілі лексикада, фразеологияда, сөз құрауда, синтаксисте де пайдаланылады.
| 415 | МЕДИА-ҚҰҚЫҚ