ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН

өсек-аяң, күмәнді ақпарат тарататын «сары» басылым деген ой туындайды.
Өйткені, таблоидтық форматқа ең бірінші «бульварлық» газеттер
(бұл да сол сары түсті қағазға шығарылған «сары» басылым),
яғни жеңіл дүниелер жазатын, көңіл көтеруге бағытталған басылымдар
көшкен. Қалың аудиторияға арналған бұл газеттерді оқу өте ыңғайлы
болатын. Мәселен, оны жұмысқа бара жатып қоғамдық көлікте немесе
үзілістерде оқуға болады. Бұл Еуропада 50-жылдардың орта шенінде
болған өзгеріс.
Саяси және бизнес басылымдар, жалпы газеттер үлкен форматты
көпке дейін сақтап қалды. Көптеген газеттер әлі күнге
дейін сол форматпен шығып келеді (мәселен, «Известия»).
Дегенмен соңғы бірнеше жылда әлемдегі беделді деген 50-ге жуық басылым
шағын көлемге көшті. Бірақ, ағылшынның The Times және The Independent
сынды ықпалды басылымдарын ешкімнің «бульварлық» немесе «сары»
басылым деп атамасы анық. 2003 жылы салиқалы басылымдардың
ішінде The Independent газеті таблоидтық форматқа көшуге тәуекел
етті. Нәтижесінде алғашқы бірнеше айда оның тиражы 20%-ға артты.
216 жыл бойына үлкен форматпен шығып келген The Times басылымы араға
бір жыл салып осы үлгіге ауысты. Бұдан сонша уақыт бойына Ұлыбритания
үшін ғана емес, бүкіл әлем алдында беделді күнделікті газет болып
саналған басылым ұтылған жоқ. The Times-тың тиражы аз да болса артты.
Мамандар таблоидтық форматқа көшу міндетті түрде болатын үрдіс деп
есептейді. Өйткені, бүкіл әлем бойынша таблоидтарға деген сұраныс
арта түсуде. Бұл адамдардың интеллектуалдық деңгейінің төмендегенін
көрсетпейді. Оны осыдан бірнеше жыл бұрын «іскерлік таблоид»
түсінігінің пайда болуы дәлелдеп береді. Бүгінде де Ресейдің көптеген
басылымдары барынша ыңғайлы, оқырмандар сұранысына жауап беретін
таблоидтық форматқа көшуді ойластыруда. Өйткені, БАҚ-ы, соның
ішінде газеттер де төртінші билік қана емес, бизнес құралы болып саналады.
Ал, бизнес жұмыс процесінің рахатын сыйлап қана қоймай, табыс
әкелуі тиіс. Әрине, табыс негізінен жарнама мен тиражға байланысты.
Дегенмен, «жүріп бара жатып» қарап шығуға ыңғайлы, материалдары
барынша көп адамдардың мүддесіне сай жазылған, оқырманның
ақпарат беру, көңілін көтеру және кеңес беру сынды басты тілегін орындайтын
газеттің тартымды болатыны анық.
Көптеген жағдайларда таблоидтық басылымдарды дау-дамай қуатын,
өсек-аяң мен қауесетті өсіріп айтуға әуес, танымал адамдардың жеке
өміріне қол сұғатын газеттер деп айыптап жатады. Бірақ бұның бәрі
| 207 | МАМАНДАНУ – БАСПАСӨЗ