ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН

Мәселен, грузиндер мен абхаздардың бір-бірі туралы не ойлайтынын
айқындап алайық:
Грузиндер арасындағы абхаздарға қатысты қалыптасқан пікірлер:
• Ресей абхаздарды әрдайым Грузияға қарсы айдап салып отырған.
• Абхаз дегеніміз – грузиндердің бір бөлігі, тамырымыз бір.
• Абхаздар мен грузиндер ешқашан жау болмаған, оларды
жауластырған – сыртқы күштер.
• Грузиндер абхаздарды паналатқан, олар болса сыртқа тепті.
• Абхаздар жалған тарих жасап алған, негізінде біздің тарих дұрыс.
• Жердің қожайыны – біз, абхаздар – қонақ.
• Абхаздар грузиндерді күшпен ығыстырып шығарған.
Абхаздар арасында грузиндерге қатысты қалыптасқан пікірлер:
• Абхаз – грузин емес, мүлде бөлек ұлт.
• Грузиндер мен абхаздар – бір-біріне ежелден жау.
• Бұл жер – абхаздың жері, грузиндерге еш қатысы жоқ.
• Грузиндер абхаздарды кемсіткен.
• Грузиндердің тарихы – жалған, біздікі – нағыз шынайы тарих.
• Грузия Абхазия жеріне грузиндерді күштеп қоныстандырған.
Екі жақтың пікірлерін қорыта келе абхаздар мен грузиндерге ортақ
«аңыздарға» тоқталайық:
• Олар – қонақ, біз – жер иесі.
• Олар тарихты бұрмалады.
• Олар біздің ұлтты дискриминацияға ұшыратты.
• Абхаз – грузин & абхаз – грузин емес.
• Күштеп қоныстандырды.
Кикілжің туралы материал жасау барысында осы ортақ «аңыздарды»
айналып өткен жөн. Бұл – жауабын тарихшылар да, саясаткерлер де
таба алмаған күрделі сұрақ. Оған журналист жауап беруге міндетті емес.
Ал бір жақтың «аңызын» сөз еттіңіз екен, міндетті түрде екінші жақтың
да «аңызын» келтіру керек.
Ұстараның жүзіндей лыпылдап тұрған күрделі мәселені қалай жазған
жөн? «Скай ньюз» (Сидней) телеарнасы мен «Индепендент» газетінің
(Лондон) тілшісі, Джейк Линчтің 2000 жылы Сиднейде шыққан «Peace
Journalism – How To Do It?» деген кітабында журналистерге 17 кеңес
берілген. Сол кітаптағы алдыңғы айтылғандардан артылған ақылкеңестерін
келтірсек:
| 219 | МАМАНДАНУ – БАСПАСӨЗ