ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН

ӨЗІҢІЗДІ РЕДАКЦИЯЛАП ҮЙРЕН
Жұлдыз Әбділда
«Жаза аласың ба?..» – Редакцияға жұмыс сұрай келген журналистке
қойылатын алғашқы сұрақтардың бірі осындай. Жасыратын түгі
жоқ, бүгінгі күні қазақтілді басылымдардың барлығы дерлік кадр
тапшылығын сезініп отыр.
Жаза алатын журналистер саусақпен санарлық.
Журналистика факультетін бітіріп келген жас мамандардың бірден
баспасөзде жұмыс істеп кететіні некен-саяқ. Көпшілігі пісіп-жетілмеген
күйінде келеді. Үлкен материалдар дайындауды былай қойғанда,
қарапайым ақпарат жаза алмайтындары да жетіп артылады.
Мәселен, осыдан бес жыл бұрын «Жас Алаш» газетіне жұмыс істеуге
өзіміз сияқты жас маман келді. Қолында қызыл дипломы бар. Бірақ,
талабы таудай әріптесіміз журналистика факультетінің деканына «Сіздер
қандай мамандар даярлайсыздар?» деп сұрақ қойғанда, не
күлерімізді, не жыларымызды білмедік. Орыстілді газеттер үшін жауап
бере алмаймын, ал қазақ газеттерінің редакторлары көп уақытын осындай
«шикі» журналистердің «шикізатын» өңдеумен өткереді. Бұл, әрине,
міндетті түрде басылымның сапасына әсер етеді.
Қиыннан қиыстырып, әсірелеп жазуға әуес әріптестеріміз әлі де болса
көпшілік. Жасанды сөз тіркестері, «кірме» сөздер, қазақы ұғымға келмейтін
ойлар онсыз да сапасы сын көтермейтін материалдарды мүлдем
жарамсыз етіп тастайды.
Мысалы:
1) Екеуара әңгімеде «бүгін жаңбыр жауатын сияқты» дейміз. Ал онда
неге «жауын-шашын болады деп күтілуде» деп жазамыз?
2) «Ауыл шаруашылығы саласына берілетін несиенің жылдық пайыздық
ставкасы 5 пайыз екен» деп айтамыз. Немесе «менің үлесім – 25 пайыз»
дейміз. Сөйте тұра, мақала жазсақ, «менің үлесім пәленше пайызды
құрайды» деп жазып қоямыз.
| 61 | ЖУРНАЛИСТИКА НЕГІЗДЕРІ