ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН

табуға болады. «Нормативтік актілерді оқып, уақытты босқа кетірудің
қажеті жоқ» деу қате. Керісінше, оны білген адамның материалы сауатты
әрі сапалы шығады.
Өкінішке орай, бүгінде парламентте істейтін көптеген журналистер болмашы
дүниеден қате жіберіп жатады. Мәселен, мәжіліс пен сенатты
«төменгі» және «жоғарғы» палатаға бөледі немесе палатаның атын атауды
«ұмытып» кетіп жатады.
Жиі қайталанатын тағы бір қателік – парламент заңды мәжілістің
пленарлық отырыс қорытындысы бойынша қабылдады деп жазу.
Заң жобаларының парламентте қаралу тәртібі де қарапайым: құжат алдымен
мәжілістің, содан соң сенаттың қарауына беріледі. Мәжіліс заң
жобасын мақұлдайды, сенат – қабылдайды. Содан соң ғана сенаторлар
құжатты бекітеді және ол парламент тарапынан мақұлданған болып табылады.
Ал, заң президент қол қойып, БАҚ-та жарияланғаннан кейін барып
күшіне енеді. Егер сенат депутаттары заңға түзетулер енгізетін болса,
оны қайтадан мәжіліске жөнелтеді. Мәжіліс депутаттары ол
түзетулермен келісетін болса ғана құжат қабылданады. Егер олар
сенаттағы әріптестерінің ұсыныстарын қабылдамайтын болса парламент
палаталарының келісім комиссиясы құрылады, ортақ шешімді сол
комиссия шығаруы тиіс …
Бұндай кемшіліктерді тізіп айта беруге болады. Бұған жол бермеу үшін
жоғарыда айтылған құжаттарды, заңдарды оқып шығу қажет.
НЕ ТУРАЛЫ ЖАЗАМЫЗ
Тақырып ауқымы өте кең. Кейде маңыздылауын жазу үшін кейбір
тақырыптардан бас тартуға да тура келеді. Заң жобаларының талқылану
барысын, депутаттық сауалдар мазмұнын барынша мұқият талдап,
оларды нақты басылымның мүддесіне сәйкес таңдау қажет. Әрине,
көпшілікті бюджет мәселелері: «Республикалық бюджет туралы» заң,
бюджеттің атқарылу есебі қызықтырады.
«Республикалық бюджет туралы» заң жобасында негізгі
макроэкономикалық көрсеткіштер – ІЖӨ өсімі, инфляция, теңге бағамы,
басқаша айтқанда елдің келер жылға арналған макроэкономикалық
даму болжамы қамтылады.
ҚАЗАҚСТАН ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН | 186 |