ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН

өз жорамалы сияқты әсер қалдырады. Басқа БАҚ-тан ақпарат алсаңыз,
міндетті түрде сілтеме жасаңыз. Өзіңіз тапқан ақпаратты өзгелердің
сілтемесіз пайдаланғанын қалайсыз ба? Бұл – журналистің этиканың
мәселесі. Журналистің жеке қасиеттері оның материалынан да көрініп
жатады. Ал өмірде сізді шыншыл, адал адам ретінде құрметтемейтін
болса, жазған материалыңыз да сенім туғызбайды.
МАТЕРИАЛДЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ, АЛҒАШҚЫ НҰСҚАСЫ ЖӘНЕ ӨҢДЕУ.
Ақпарат дайындалып болғаннан кейін материалдың құрылысын жоспарлау
керек. Жалпы айтқанда, бұл – фактілердің берілу реті. Бірақ
материалдың сәтті шығуы оның құрылымына байланысты.
Көбіне мәселе бір ғана негізгі оқиға туралы болады. Онда әдетте алдымен
сол факті айтылып, әрі қарай қосымша деректерге орын
беріледі. Мұндай жағдайда оқиғаның хронологиясы сақталмауы мүмкін.
Сондықтан материалдың түсініксіз болып қалмауына мән бермеу керек.
Ал егер тақырыпта маңызды факт бірнешеу болса, шаруа күрделенеді.
Онда көбіне мынадай әдіс қолданылады. Фактілерді ең жаңасынан бастап
алғашқы сөйлемдерде айтып өтіп, келесі абзацтарда әрқайсысына
кеңірек тоқталады. Ең бастысы, бір-бірімен байланысты фактілер шашырап
кетпеуі керек.
Келесі кезеңде материалдың алғашқы нұсқасы жасалады. Яғни, фактілер
белгіленген рет бойынша қағазға түсіріледі.
Соңғы кезеңде «черновик» өңделеді. Алдыңғы кезеңдерде журналистің
жұмысы табысты болса, бірінші нұсқаға көп өзгеріс жасалмауы мүмкін.
ЖАЗУ ПРОЦЕСІ
«Қалай бастасам екен?», «Тәуір материал шыға ма, жоқ па?», «Қашан
аяқтап кең тыныстайтын кез келеді?». Бұл кез келген журналистің басында
болатын ең азапты сәттер шығар. Материалды кешіктірмей беру
керек. Бірақ жазарға сөз таппайсың. Кежегең кейін тартады. Тіпті шегеруге
сылтау іздейсің.
Дегенмен, бұл мехнатты жеңілдетудің жолын табуға болады.
| 57 | ЖУРНАЛИСТИКА НЕГІЗДЕРІ