ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН

(әрине, бұл жерде орыс журналистикасы туралы әңгіме болып отыр,
Батыста бұл айтарлықтай ерте басталған шығар – нақты білмеймін). Кешегі
күнге дейін оны қалай жасау керектігінің еш жерде оқытылмауы да
заңды (бүгінгі таңда оқыта ма, оқытса қандай деңгейде оқытылады, о
жағынан да бейхабармын).
Шынымды айтсам, «сараптамалық журналистика» термині менің өзіме
онша ұнамайды. «Сырттағы» адам мұны терең құпиялар мен білімге
толы, «арнайы» журналистер айналысатын «ерекше» кәсіп деп ойлап
қалуы мүмкін. Атауына қарағанда «журналистік киім киген» ортағасырлық
алхимия сияқты бірдеңе.
Шын мәнінде олай емес. Бұндай жұмысты істеу үшін жазатын
тақырып төңірегіндегі білім мен эрудиция деңгейі жоғары болуы керек.
Журналистің логикасы жақсы дамыған, оқиғаларды күнделікті бақылап,
ұғынуға қабілетті болуы керек. Бәрінен де жүйелі түрде жұмыс істеп,
еңбек ете білу қажет.
Ақпараттық та, ойын-сауықтық та болып есептелмейтін сараптамалық
материал жаңалықты жай ғана баяндап қоймайды. Оған мәселеге
қатысты көзқарас, оны қолдайтындар мен қарсы шығатындардың
дәйекті пікірлері қамтылады.
Бұл жерде мынадай маңызды мәселені айта кету қажет: тақырыпқа шындап
кіріскен журналист әрқашан көзқарастар, пікірлер мен ұстанымдар
қақтығысына жолығады. Бұл дегеніміз айтыс-тартыс. Сондықтан сіздің
көзқарасыңызды қолдауға қажетті дәйек қана емес, қарсыластарыңның
пікіріне қайтаратын жауабың да болуы қажет.
Бұл жерде біз сараптамалық материалға арқау етпей тұрып қарастыруды
қажет ететін маңызды проблемаға тоқталдық. Оны – ақпараттық саладағы
(сараптамалық цжурналистикағадағы) PR мәселесі деп аталық.
PR-ҒА АРНАЛҒАН СҮЗГІ
БАҚ-ы «төртінші билік» деген мақалды бріміз де білеміз. Бұның астарында
не жатқаны белгілі. Шын мәнінде бұл құр далбаса: әлемнің бірде-бір
еліндегі БАҚ-ның ықпалын атқарушы немесе сот билігінің ықпалымен
салыстыруға келмейді. Бірақ, БАҚ күші аса қажетті тағы бір сала бар, ол
- халықтың «миына» әсер ету.
| 195 | МАМАНДАНУ – БАСПАСӨЗ