ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН

Негізінде радионы бір жерде қадалып отырып тыңдаудың қажеті жоқ.
Үй шаруасын істеп жүргенде, көлікте келе жатқанда... радио сөйлеп
тұрады. Тыңдарман оған жақсы ән, жақсы бағдарлама, жақсы диджей
қосылғанда ғана еріксіз құлақ түреді. Ендеше, диджей тыңадусыз қалмау
үшін тыңдарманның ығына «жығылуы» тиіс.
Сіз «зәкір» (якорь) деп аталатын психологиялық түсінікті білесіз бе?
«Зәкір» деп адамды өзіңе тартуға көмектесетін белгілі бір тәсілдерді,
ым мен сөзді, сөзге екпін түсіру амалдарын атайды. Бұл жерде ымдау,
ишара, сөздер, дауыс ырғағы «зәкір» қызметін атқарады. Міне, радио
жүргізушісі тыңдарман ойын осы зәкірмен жаулап алады. Диджейдің
негізгі мақсаты – назар аударту, адамды өзінің айтып жатқандарын
тыңдауға мәжбүрлеу. Сондықтан жүргізушінің тыңдарманға ұнағаны
әлде ұнамағаны жақсы. Эфирде байқаусыз қалғаннан жаман нәрсе жоқ
(ән айтылып жатыр, біреу сөйлеп отыр).
Әрине, назар аударту жағынан телеарналарға қарағанда радионың
мүмкіндігі аз. Сіз адамның көзіне тікелей қарай алмайсыз, сіз оны, ал
ол сізді көрмейді, бір-біріңнің қолыңды қысып, біріңе бірің қарап жымия
алмайсың. Радио жүргізушісінің қолындағы бар қаруы – дыбыс пен
көңіл-күй. Оны дыбыс пен дауыстың көмегімен тыңдарманға жеткізе
білу қажет.
Тыңдарманды эфирге «қосудың» бірнеше мүмкіндігі бар және олардың
бәрі де сіздің образыңыздың ажырамас бөлшектері:
- дауыс (тембр, ырғақ, екпін түсіру)
- мазмұн (айтатын әңгімең)
- тіл (орамдары, сленг)
- ара-қашықтық (тыңдарманға қатысты ұстанған ұстаным)
- харизма (жүргізушінің бедел-ықпалы)
Бұның негізгі рөл атқармайтынын айта кеткім келеді. Радиода адамның
ҚАЛАЙ айтқаны да, НЕ айтатыны да маңызды.
РАДИО ТІЛІ
Визуалдық картинаның болмауына қарамастан (немесе соның
арқасында) радио аудиторияға әсер етудің орасан зор мүмкіндіктерін
ашады. Дауыс үндестігі, сөйлеу ырғағы, логикалық және эмоциялық
екпін түсіру, сөйлеу қарқыны – бұның бәрі де оқырманмен әңгімелесу
тәсілдері болып табылады.
ҚАЗАҚСТАН ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН | 330 |