22.09.2015 Views

ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН

Untitled - Сорос-Қазақстан қоры

Untitled - Сорос-Қазақстан қоры

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Бұндай материалдар журналист үшін үлкен қиындық тудырмайды.<br />

Бардың, көргеніңді жаздың дегендей, көпшілікке таныс схема.<br />

Қиындық құқық қорғаушы белгілі бір адамның құқығы бұзылғаны<br />

туралы ақпарат беріп, журналистің осы іспен «айналысуын»<br />

сұрағанда туындайды. Бұл көп уақытты талап етеді. Құқық қорғаушы<br />

берген ақпарат - жәбірленушінің мәлімдемесі журналистке жеткіліксіз.<br />

Сондықтан материал жинау қажет. Мүмкіндігінше жәбірленушімен немесе<br />

оның туыстарымен байланыс орнатуға тырысу қажет.<br />

Олар сізге құрғақ мәлімет емес, оқиғаны қарапайым, түсінікті тілмен баяндап<br />

береді. Сіз екі тараптың да – жәбірленуші жақ пен құқық бұзушы<br />

тараптың пікірін қатар беруіңіз керек. Егер құқы бұзылған адам сотталған<br />

және жазасын өтеп жатқан болса, оның адвокатының пікірін беруге болады.<br />

Бірақ, егер іс тергеуде болса адвокат пікір білдіруден бас тартады.<br />

Өйткені, кейін оған тергеуге қысым жасады деген айып тағылуы мүмкін.<br />

Журналист ресми органдардың пікірін білуге талпыныс жасауы<br />

тиіс.<br />

Қалай болғанда да абайлаған абзал. Журналист өзін мемлекеттік<br />

органдарға қысым көрсету құралы ретінде пайдалануға жол бермеуі тиіс.<br />

Журналистің қолында өзі жариялағалы отырған мақала/сюжетке қатысты<br />

құжаттардың (сот шешімі, мәлімдемелер) болғаны дұрыс. Бұны құқық<br />

қорғаушылар «фактілерді құжатпен растау» деп атайды.<br />

ТҮСІНІКТІ ТІЛМЕН БАЯНДАУ…<br />

Құқық қорғау тақырыбына қалам тербейтін журналист өзін қалай ұстауы<br />

тиіс? Оның құқық бұзушылық жайлы «айқайлауға» құқы бар ма немесе<br />

халықаралық журналистикада бекітілген стандарттардан шықпауы тиіс<br />

пе? Халықаралық журналистика оқиғаға қатысушы тараптардың бәріне<br />

сөз беріп, журналист «қақтығыстың үстінде» қалуын талап етеді ғой.<br />

Осы жерде ресейлік «Новая газетаның» 2006 жылы 7-қазанда өлтірілген<br />

үздік құқық қорғаушы-журналисі Анна Политковскаяға қатысты бір мысал<br />

келтірейін. Өз жұмысын «тазалық» журналистикасы деп атаған ол<br />

қылмысын көзбен көрген кісілерді қылмыскер деуден ешқашан қорыққан<br />

емес. Ол ресейлік басылымдар 2000 жылдары бетін жылы жауып қойған<br />

көптеген оқиғаларды зерттеді. Олардың арасында Шешенстандағы<br />

қылмыстар, Беслан мен «Норд-Ост» оқиғалары бар еді.<br />

ҚАЗАҚСТАН <strong>ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ</strong> <strong>ТӘЖІРИБЕСІНЕН</strong> | 244 |

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!