ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН
Untitled - СоÑоÑ-ÒазаÒÑÑан ÒоÑÑ
Untitled - СоÑоÑ-ÒазаÒÑÑан ÒоÑÑ
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
• Кикілжіңді екі тараптың бір мақсатқа жету (жерді алу – жерді<br />
бермеу) жолындағы текетіресі етіп көрсетуге тырыспау керек.<br />
Кикілжіңге қатысы бар шағын топтарды бөліп алып, әрқайсысының<br />
мақсат-мұраттарын, проблемаларын жеке-жеке сипаттау қажет.<br />
Айталық, әңгіме Таулы Қарабақтағы соғыс туралы болса, Қарабақтан<br />
Әзірбайжанға қашып кеткен босқындарды, Арменияға қашып кеткен<br />
босқындарды, әкесінен айырылған жетімдерді, соғыста жарақат<br />
алғандарды, оқуға бара алмай қалған балаларды бөлек-бөлек алып<br />
қарап, олардың тағдырын баяндаған жөн. Адам тағдырын алға сала<br />
отырып жалпы кикілжің туралы ақпараттарды тастап отыруға болады.<br />
• Материалды екі жақтың бір-біріне қарсы уәжі, бір-бірінен<br />
айырмашылықтары негізінде жазбаған дұрыс. Мұның орнына<br />
екі жақты жақындастыратын ұқсастықтар, ортақ проблемалар, ортақ<br />
тұрмыс-тіршілікке, екі жақты бірдей тебірентетін фактілерге көбірек мән<br />
берген жақсы. Мәселен, Ресейдің «Россия» телеарнасы Абхазия туралы<br />
репортаж бергенде соғыс кезінде грузин баласын бауырына басып<br />
алған абхаз әйелін көрсетті.<br />
• «Соғысты бастаған – осы» деп бір жақты нақты атап көрсетуге<br />
болмайды. Есіңе түсір: біз судья емеспіз!<br />
• Тек бір жақтың шеккен тақсіретін, көріп жатқан қиындықтарын<br />
сипаттап, екінші жақтағы құрбандар туралы ештеңе айтпай қалуға<br />
болмайды. Бұдан оқырман (көрермен) санасында бір жақ – агрессор,<br />
екінші жақ – жапа шегуші деген пікір қалыптасады. Кикілжің кезінде екі<br />
жақ та зардап шегетінін ұмытпау керек.<br />
• Соғыс құрбандарының қазіргі мүшкіл халіне көп мән беріп,<br />
соған ғана арқа сүйеуге болмайды. Оған қосымша соғыс құрбандары<br />
кикілжіңді шешудің қандай жолдарын ұсынады, болашаққа көзқарастары<br />
қандай, осыларға да мән берген дұрыс.<br />
• Ұғымдарды асыра көрсететін, жұрттың ыза-кегін туғызатын<br />
терминдерді пайдалануға әуес болмаған жөн. Әр құбылыстың өз атауы<br />
бар екенін есте ұстаған жөн. «Геноцид» – бүкіл бір халықты ұзақ жылдар<br />
бойы жүйелі түрде, асқан қатыгездікпен қырып-жою. «Этникалық тазалау»<br />
– бір этникалық топ өкілдерін жаппай өлтіру, жер аудару, зорлау,<br />
кемсіту әрекеттері.<br />
• «Жауыз», «қатыгез», «варвар» деген сияқты бір жақтың<br />
ҚАЗАҚСТАН <strong>ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ</strong> <strong>ТӘЖІРИБЕСІНЕН</strong> | 220 |
Change language