ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН

Өз бетінше күнін көріп, «қағанағы қарқ, сағанағы сарқ» боп отырған
басылымды көріп отырған жоқпын. Жалпы газет шығару – шығынды
сала. Жарнамадан, коммерциялық құрылымнан миллиондап табыс
таппаған соң, құрылтайшыға қарайтынымыз рас. Мемлекеттің берген
қаржысын орынды жұмсауға тырысамыз.
Коммерциялық табыс болса, оны мақсатты түрде жұмсағанды жөн
санап отырмыз. Мысалы, біз «Алматы ақшамының кітапханасы»
деген сериямен кітап шығаруды қолға алдық. Осы кітаптарды сату
арқылы пайда түсіруге болады. Демек, қазақтілді БАҚ-тың бизнес
ретінде қалыптасуға мүмкіндігі бар, қажеттілігі де жоқ емес. Бірақ
сол мүмкіншілікті біз толық игере алмай отырмыз.
Еренғайып Қуатайұлы, Жас қазақ газеті бас редакторының
орынбасары:
– Қазақстандық БАҚ оның ішінде қазақтілді БАҚ бизнес ретінде
қалыптасқан жоқ. Бұған басты себеп, қоғамда еркіндік жоқ. Оның бизнес
ретінде қалыптасуы үшін ең алдымен бостандық керек. Бір жағынан
цензура буып тұрса, екінші жағынан демократия болмаса, журналистика
құрсаулы. Ал құрсаулы қоғамда жабық тақырып көп. Оқырманды
ол тақырып қызықтырғанмен, біз ашық жаза алмаймыз. Мәселенің
анық-қанығы жазылмаған соң ол оқырманды қызықтырмайды.
Демек, газетке сенің шығарып отырған өніміңе сұраныс жоқ. Сұраныс
болмаған жерде қандай бизнес болады?
Қуандық Шамақайұлы, Гумилев атындағы ЕҰУ журналистика
кафедрасының доценті:
– Қазақтілді газеттерді тарату, оқырманға жеткізу механизмі
көңіл көншітпейді. Оқырманға жетпейді. Сұраныс бола тұра, өкінішке
қарай солай болып тұр. Бұл – айналып келгенде, бізде журналистика
менеджментінің қалыптаса алмағанының салдары. Гәп осында болса
керек.
Бүгінге дейін қазақ баспасөзі үкіметтің дотациясына сүйеніп жарық
көруге мәжбүр болды. Соңғы жылдары «Қазақ газеттері» секілді
жекелеген акционерлік қоғамдар құрылып, бір қатары ЖШС арқылы
өз беттерімен күн көруге бағыт алды. Алайда осы үрдісті қазақ
баспасөзі экономикалық тұрғыдан толықтай дербестік алды деп
тұжырымдауға келмейді.
ҚАЗАҚСТАН ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН | 372 |